Theo quy định của Luật hôn nhân gia đình 2014 thì mọi hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình bao gồm việc phá hoại hạnh phúc gia đình phải được xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật.
Bài viết được thực hiện bởi: Luật gia Trần Thị Thu Hoài - Công ty Luật TNHH Everest - Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198
Về chế độ hôn nhân, Nhà nước hướng tới chế độ hôn nhân một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng. Việc chung sống như vợ chồng với một người khác là vi phạm chính sách, chế độ hôn nhân một vợ một chồng theo quy định của Nhà nước và thuộc trường hợp bị cấm theo quy định tại Điều 5 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014: "1. Quan hệ hôn nhân và gia đình được xác lập, thực hiện theo quy định của Luật này được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ. 2. Cấm các hành vi sau đây: (a) Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo; (b) Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn; (c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ; (d) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng; (đ) Yêu sách của cải trong kết hôn; (e) Cưỡng ép ly hôn, lừa dối ly hôn, cản trở ly hôn; (g) Thực hiện sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích thương mại, mang thai hộ vì mục đích thương mại, lựa chọn giới tính thai nhi, sinh sản vô tính; (h) Bạo lực gia đình; (i) Lợi dụng việc thực hiện quyền về hôn nhân và gia đình để mua bán người, bóc lột sức lao động, xâm phạm tình dục hoặc có hành vi khác nhằm mục đích trục lợi. 3. Mọi hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình phải được xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan khác có thẩm quyền áp dụng biện pháp kịp thời ngăn chặn và xử lý người có hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình. 4. Danh dự, nhân phẩm, uy tín, bí mật đời tư và các quyền riêng tư khác của các bên được tôn trọng, bảo vệ trong quá trình giải quyết vụ việc về hôn nhân và gia đình".
Theo quy định tại khoản 3 Điều 5 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014: "mọi hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình phải được xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật". Do đó, với hành vi phá hoại hạnh phúc gia đình, có thể bị xử lý như sau:
Xử phạt vi phạm hành chính
Khoản 1 Điều 48 Nghị định 110/2013/NĐ-CP quy định về hành vi vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng, theo đó: "1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau: a) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà kết hôn với người khác, chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà kết hôn với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ; b) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác; c) Chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ; d) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; đ) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa cha mẹ nuôi với con nuôi; e) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, bố chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, bố dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng; 2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau: a) Lợi dụng việc ly hôn để trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách, pháp luật về dân số hoặc để đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân; b) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người có cùng dòng máu về trực hệ”.
Ngoài hình thức phạt tiền trên, người vi phạm còn bị buộc chấm dứt quan hệ hôn nhân trái pháp luật.
Truy cứu trách nhiệm hình sự
Nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Điều 182 Bộ luật hình sự năm 2015 về tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng như sau: "1- Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm: (a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn; (b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm. 2- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm: (a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát; (b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó".
Trường hợp vợ chồng chưa ly hôn (và chưa quyết định việc ly hôn). Do đó, nếu người vi phạm chưa bị cơ quan có thẩm quyền xử phạt hành chính, thì cơ quan có thẩm quyền chưa có căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự đối với những người này quy định tại Điều 182 Bộ luật Hình sự năm 2015. Tuy nhiên, theo như quy định trích dẫn trên, người chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người đã có vợ sẽ bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm nếu: (i) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn; hoặc (ii) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm. Cần lưu ý, việc xem xét và xử lý trách nhiệm (hành chính, hình sự) là đối với cả hai người vi phạm.
Ngoài ra, người vợ/chồng có thể sử dụng một trong số các phương pháp hợp pháp như sau: (i) Gửi đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, hoặc phản ánh tới cơ quan chức năng (cơ quan quản lý, cơ quan Đảng) nơi người phá hoại hạnh phúc gia đình đang làm việc; (ii) Gửi đơn tới Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc Công an xã, Công an huyện nơi người đó cư trú, đề nghị xử lý hành chính (mức xử phạt hành chính là từ 01 đến 03 triệu đồng); (iii) Gửi đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án buộc chồng/vợ và người đó phải chấm dứt hành vi vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng. Nếu chồng/vợ muốn chấm dứt hôn nhân mà vợ/chồng không thuận tình ly hôn, người kia có quyền làm đơn yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn theo khoản 1 Điều 56 Luật hôn nhân gia đình năm 2014: "Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được".
TVQuản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm