Thủ tục rút gọn, hay còn gọi là thủ tục đơn giản đã xuất hiện trên hệ thống pháp luật các nước trên thế giới với vai trò là một chế định tiến bộ giúp cho việc giải quyết vụ án dân sự được tiến hành nhanh chóng, tiết kiệm thời gian và tiền bạc khi giải quyết các vụ việc có tính chất đơn giản, tranh chấp có giá trị nhỏ, không phức tạp.
Tại Việt Nam, chế định thủ tục rút gọn mới được quy định trong Bộ luật tố tụng dân sự 2015 (BLTTDS) với một phần riêng (phần thứ tư BLTTDS). Do là quy định mới, chưa có hướng dẫn nên thực tiễn tại các Tòa án địa phương chưa áp dụng nhiều thủ tục rút gọn để giải quyết các vụ án dân sự. Bài viết của tác giả Dương Tấn Thanh chỉ mới nêu ra được các quy định của BLTTDS về thủ tục rút gọn mà chưa đi sâu để tìm ra vấn đề cốt lõi. Những vướng mắc mà bài viết đưa ra cũng chưa hiểu đúng các quy định về thủ tục rút gọn của BLTTDS.
Điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn được quy định tại khoản 1 Điều 317 của BLTTDS năm 2015. Vấn đề ở đây là thời điểm xác định các điều kiện này là lúc nào?.
Theo quy định tại điểm b, khoản 3 Điều 191 BLTTDS thì Thẩm phán phải “Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc theo thủ tục rút gọn nếu vụ án có đủ điều kiện để giải quyết theo thủ tục rút gọn quy định tại khoản 1 Điều 317 của Bộ luật này”.
Luật sư tư vấn pháp luật Công ty Luật TNHH Everest - Tổng đài tư vấn (24/7): 19006198
Như vậy, theo quy định thì việc xác định có đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn được tiến hành trước khi thụ lý vụ án. Trong khi đó, để xác định được chính xác một vụ việc có đủ các điều kiện theo điểm a, b,c khoản 1 Điều 317 BLTTDS trước thời điểm thụ lý có thể là một nhiệm vụ “bất khả thi” đối với Thẩm phán. Đặc biệt, đối với các điều kiện như: “đương sự đã thừa nhận nghĩa vụ”, “các đương sự đều có địa chỉ nơi cư trú, trụ sở rõ ràng” việc xác định đủ điều kiện hay không là rất khó khăn khi mà chưa mời bị đơn cũng như chưa thông báo (về việc thụ lý) cho bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan biết và phản hồi. Kể cả điều kiện tưởng chừng như rõ ràng nhất “không có đương sự cư trú ở nước ngoài” cũng rất khó khăn để chứng minh tại thời điểm khởi kiện họ có mặt ở Việt Nam hay không. Điều này dẫn đến việc Thẩm phán thường có tâm lý dè chừng thụ lý theo thủ tục rút gọn nên thường thụ lý theo thủ tục thông thường cho “chắc ăn”.
BLTTDS 2015 không áp dụng điều kiện có tính minh bạch, rõ ràng giống quy định về điều kiện là giá trị tranh chấp (dưới 100 triệu đồng) tại điểm c khoản 2 Điều 41 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010. Mặt khác, quy định này của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 có trái với BLTTDS hay không? Có được áp dụng để giải quyết theo thủ tục rút gọn đối với các vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hay không? Đây là những vấn đề chưa có hướng dẫn.
BLTTDS quy định: Nếu xuất hiện tình tiết mới làm cho vụ án không còn đủ điều kiện để giải quyết theo thủ tục rút gọn thì Tòa án ra quyết định chuyển vụ án sang giải quyết theo thủ tục thông thường. Điều này không có gì bàn cãi, tuy nhiên, BLTTDS lại không có quy định sau khi thụ lý vụ án mà có đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn thì chuyển từ thủ tục thông thường sang thủ tục rút gọn. Quy định này không phản ánh được sự mềm dẻo, linh hoạt của pháp luật dân sự.
BLTTDS 2015 chỉ quy định khiếu nại, kiến nghị về quyết định đưa vụ án ra xét xử theo thủ tục rút gọn (Điều 319 BLTTDS) nhưng không có quy định nào về khiếu nại, kiến nghị đối với thông báo thụ lý vụ án (khiếu nại về việc thụ lý theo thủ tục rút gọn hay theo thủ tục thông thường). Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của đương sự nếu vụ án của họ có đủ điều kiện thụ lý theo thủ tục rút gọn nhưng Thẩm phán không áp dụng.
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:
TVQuản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm