Lưu trữ khiếu nại trong tố tụng hình sự

Việc khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng trong tố tụng hình sự được quy định tại Chương XXXIII Bộ luật tố tụng Hình sự năm 2015. Khiếu nại là quyền của công dân và là nguyên tắc cơ bản trong tố tụng hình sự. Luật sư Phạm Ngọc Minh - Công ty Luật TNHH Everest - Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198 - Quyền khiếu nại trong tố tụng hình sự Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 quy định về nguyên tắc "Bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự". Đây là một trong những nguyên tắc cơ bản của pháp luật tố tụng hình sự, theo đó: "Điều 32. Bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền khiếu nại, cá nhân có quyền tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động tố tụng hình sự của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng hoặc của bất cứ cá nhân nào thuộc các cơ quan đó Cơ quan, người có thẩm quyền phải tiếp nhận, xem xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo kịp thời, đúng pháp luật; gửi văn bản kết quả giải quyết cho người khiếu nại, tố cáo, cơ quan, tổ chức khiếu nại và có biện pháp khắc phục. Trình tự, thủ tục, thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo do Bộ luật này quy định. Nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại, tố cáo hoặc lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để vu khống người khác". Khiếu nại trong tố tụng hình sự là việc cơ quan, tổ chức, cá nhân đề nghị cơ quan, người có thẩm quyền xem xét lại quyết định, hành vi tố tụng, quyết định giải quyết khiếu nại khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình (Khoản 1 Điều 3 Thông tư liên tịch 02/2018/TTLT-VKSTC-TATC-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT). Mục đích của quy định về khiếu nại nhằm đảm bảo cho quá trình tố tụng diễn ra minh bạch, bảo đảm quyền và lợi ích của công dân. Quy định về vấn đề này trong tố tụng hình sự được quy định thành một chế định riêng biệt tại Chương XXXIII Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 và được hướng dẫn cụ thể tại Thông tư liên tịch 02/2018/TTLT-VKSTC-TATC-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT. - Người có quyền khiếu nại trong tố tụng hình sự Khoản 1 Điều 469 Bộ luật tố tụng Hình sự năm 2015 quy định về các chủ thể có quyền khiếu nại: "Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng khi có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình". Như vậy, hai điều kiện để một cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền khiếu nại là: Thứ nhất, người khiếu nại phải có quyền, lợi ích hợp pháp chịu tác động trực tiếp bởi quyết định tố tụng, hành vi tố tụng mà mình khiếu nại. Cụ thể: (1) người tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố (Điểm c Khoản 1 Điều 56); (2) người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố (Điểm h Khoản 1 Điều 57); (3) người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt (Điểm h Khoản 1 Điều 58); (4) người bị tạm giữ (Điểm g Khoản 2 Điều 59); bị can (Điểm k Khoản 2 Điều 60); bị cáo (Điểm n Khoản 2 Điều 61); bị hại ( Điểm n Khoản 2 Điều 62); nguyên đơn dân sự (Điểm k Khoản 2 Điều 63); bị đơn dân sự (Điểm k Khoản 2 Điều 64); người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án (Điểm h khoản 2 Điều 65); người làm chứng,... Thứ hai, người khiếu nại phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật. Người khiếu nại có thể tự mình hoặc thông qua người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp hoặc người đại diện thực hiện quyền khiếu nại; trường hợp người khiếu nại là người dưới 18 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự mà không thể tự mình khiếu nại thì việc này được thực hiện thông qua người đại diện hợp pháp và phải có giấy tờ chứng minh. Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198 - Đối tượng của khiếu nại trong tố tụng hình sự Đối tượng của khiếu nại trong tố tụng hình sự được quy định tại Điều 470 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015, bao gồm: (i) Quyết định tố tụng có thể bị khiếu nại là các quyết định của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Điều tra viên, Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên, Chánh án, Phó Chánh án Tòa án, Thẩm phán, người có thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra được ban hành theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự. (ii) Hành vi tố tụng có thể bị khiếu nại là hành vi được thực hiện trong hoạt động tố tụng của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, Chánh án, Phó Chánh án Tòa án, Thẩm phán, Thẩm tra viên, người được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra được thực hiện theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự. Việc khiếu nại của những người khiếu nại có thể được thực hiện tại bất kỳ giai đoạn nào của quá trình tố tụng. - Thẩm quyền giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 xác định thẩm quyền giải quyết khiếu nại thuộc trách nhiệm của người đứng đầu các Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án. Như vậy, người có trách nhiệm giải quyết khiếu nại không thể đồng thời là người bị khiếu nại, nói cách khác, người bị khiếu nại không có quyền giải quyết khiếu nại đối với hành vi, quyết định tố tụng của chính mình. 1.Thẩm quyền giải quyết khiếu nại đối với Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Phó Thủ trưởng và Thủ trưởng Cơ quan điều tra, người được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. (i) Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra trừ khiếu nại về việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt, tạm giữ, tạm giam do Thủ trưởng Cơ quan điều tra xem xét, giải quyết. (ii) Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của Thủ trưởng Cơ quan điều tra và các quyết định tố tụng của Cơ quan điều tra đã được Viện kiểm sát phê chuẩn do Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp giải quyết. (iii) Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của cấp phó, cán bộ điều tra của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra trừ việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt, tạm giữ do cấp trưởng cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra xem xét, giải quyết. (iv) Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của cấp trưởng cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra do Viện trưởng Viện kiểm sát thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra xem xét, giải quyết. 2. Thẩm quyền và thời hạn giải quyết khiếu nại đối với Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, Phó Viện trưởng và Viện trưởng Viện kiểm sát. Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát do Viện trưởng Viện kiểm sát xem xét, giải quyết. Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của Viện trưởng Viện kiểm sát do Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp xem xét, giải quyết 3. Thẩm quyền và thời hạn giải quyết khiếu nại đối với Thẩm phán, Thẩm tra viên, Phó Chánh án và Chánh án Tòa án. Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của Thẩm phán, Thẩm tra viên, Phó Chánh án Tòa án nhân dân các cấp trước khi mở phiên tòa do Chánh án Tòa án nhân dân xem xét, giải quyết. Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của Chánh án Tòa án nhân dân các cấp trước khi mở phiên tòa do Chánh án Tòa án nhân dân cấp trên trực tiếp xem xét, giải quyết. Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao, Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Thẩm tra viên công tác tại Tòa án nhân dân tối cao, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Thẩm phán và Thẩm tra viên công tác tại Tòa án quân sự trung ương, Phó Chánh án Tòa án quân sự trung ương do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án quân sự trung ương xem xét, giải quyết. - Thời hiệu khiếu nại quyết định, hành vi trong tố tụng hình sự Thời hiệu khiếu nại đối với quyết định, hành vi trong tố tụng hình sự được quy định là 15 ngày kể từ ngày người khiếu nại nhận được hoặc biết được quyết định, hành vi tố tụng mà người đó cho rằng có vi phạm pháp luật. Trường hợp vì lý do bất khả kháng hoặc do trở ngại khách quan mà người khiếu nại không thực hiện được quyền khiếu nại theo đúng thời hiệu thì thời gian có lý do bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan đó không tính vào thời hiệu khiếu nại. Khác với thời hiệu khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính (90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính) thì thời hiệu khiếu nại trong tố tụng hình sự ngắn hơn (chỉ có 15 ngày). Việc quy định thời hiệu khiếu nại ngắn như vậy nhằm đảm bảo quá trình tiến hành tố tụng được kịp thời, nhanh chóng. - Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại quyết định, hành vi trong tố tụng hình sự không được quy định tại Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 mà được quy định tại Thông tư Thông tư liên tịch 02/2018/TTLT-VKSTC-TATC-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT. Bao gồm các công việc: (1) Tiếp nhận và phân loại xử lý khiếu nại; (2) Thụ lý khiếu nại và giải quyết khiếu nại. Tiếp nhận và phân loại xử lý khiếu nại Việc khiếu nại có thể được thực hiện bằng đơn khiếu nại hoặc được khiếu nại trực tiếp. Khi người khiếu nại gửi đơn khiếu nại hoặc khiếu nại trực tiếp tại trụ sở cơ quan, người có thẩm quyền tiếp nhận khiếu nại của người khiếu nại và xử lý như sau: Đối với khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết: Khiếu nại đủ điều kiện thụ lý thì phải thụ lý để giải quyết theo quy định của pháp luật và thông báo việc thụ lý bằng văn bản đến người khiếu nại. Khiếu nại không đủ điều kiện thụ lý thì trả lại đơn và nêu rõ lý do không thụ lý. Khiếu nại chưa đủ thông tin, tài liệu về điều kiện thụ lý thì yêu cầu người khiếu nại bổ sung để thụ lý. Khiếu nại có nhiều nội dung và thuộc thẩm quyền giải quyết của nhiều cơ quan thì hướng dẫn cho người khiếu nại viết thành đơn riêng. Đối với khiếu nại không thuộc thẩm quyền giải quyết: Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng, quyết định giải quyết khiếu nại trong hoạt động tư pháp thì chuyển đơn đến cơ quan, người có thẩm quyền giải quyết, đồng thời thông báo bằng văn bản cho người khiếu nại. Khiếu nại không thuộc trường hợp quy định trên thì hướng dẫn người khiếu nại gửi đến cơ quan, người có thẩm quyền giải quyết, việc hướng dẫn chỉ thực hiện một lần. Trường hợp người khiếu nại gửi kèm giấy tờ, tài liệu là bản gốc thì phải trả lại giấy tờ, tài liệu đó cho người đã gửi đơn; nếu trả lại qua dịch vụ bưu chính thì phải gửi bảo đảm. 2. Thụ lý và giải quyết khiếu nại Người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại thực hiện các công việc sau: Ban hành văn bản yêu cầu người khiếu nại trình bày về nội dung khiếu nại và cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ để làm rõ nội dung khiếu nại; yêu cầu người bị khiếu nại giải trình bằng văn bản về quyết định, hành vi tố tụng bị khiếu nại và cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ liên quan đến những nội dung bị khiếu nại. Kiểm tra tính có căn cứ và hợp pháp của quyết định, hành vi tố tụng, quyết định giải quyết khiếu nại bị khiếu nại. Trên cơ sở kết quả kiểm tra, nếu thấy đủ căn cứ giải quyết và không cần phải xác minh nội dung khiếu nại thì người giải quyết khiếu nại ra quyết định giải quyết ngay. Trường hợp cần phải xác minh nội dung khiếu nại, người giải quyết tự mình xác minh hoặc ra quyết định phân công người tiến hành xác minh nội dung khiếu nại. Người được phân công xác minh có trách nhiệm xây dựng kế hoạch xác minh nội dung khiếu nại trình người có thẩm quyền phê duyệt. Trực tiếp hoặc đề nghị cơ quan, người có thẩm quyền áp dụng biện pháp cần thiết nhằm ngăn chặn thiệt hại có thể xảy ra. Trường hợp kết quả xác minh nội dung khiếu nại và yêu cầu của người khiếu nại còn khác nhau, nếu thấy cần thiết thì người giải quyết khiếu nại tổ chức đối thoại với người khiếu nại, người bị khiếu nại, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan để làm rõ nội dung khiếu nại. Khi thời hạn xác minh nội dung khiếu nại đã hết, nhưng nội dung xác minh chưa thực hiện xong thì người giải quyết khiếu nại xem xét gia hạn thời hạn xác minh. Thời hạn gia hạn xác minh không vượt quá thời hạn giải quyết khiếu nại. Kết thúc việc xác minh, người được phân công xác minh phải có văn bản báo cáo kết quả xác minh nội dung khiếu nại và đề xuất hướng giải quyết. Ban hành quyết định giải quyết khiếu nại. Trường hợp người khiếu nại rút yêu cầu thì ban hành quyết định đình chỉ việc giải quyết khiếu nại. Xem thêm: Giải quyết khiếu nại trong Tòa án nhân dân: Những lưu ý quan trọng Trong phần tranh luận và tuyên án luật sư cần những kỹ năng nào - Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest: Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.

Từ khóa: khiếu nại trong tố tụng hình sự

Khiếu nại trong tố tụng hình sự, những điểm cần lưu...

Nhiều người quan tâm

Những quy định về kê khai nộp thuế môn bài mới...

Hợp đồng vay tài sản theo Bộ luật Dân sự năm...

Được gửi quà gì cho người ở trong tù?

Bị tai nạn lao động khi chưa tham gia bảo hiểm...

TIN TỨC NÓNG

Công ty chứng khoán được thành lập ra sao ?

Người nước ngoài có được góp vốn vào công ty cổ...

Có mắc tội trốn thuế nếu kê khai thấp giá bán...

Quy định pháp luật về tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt...

Công ty Luật TNHH Everest

Theo dõi Công ty Luật TNHH Everest