Nội dung bài viết [Ẩn]
Bà Ngô Thị Hòa và ông Nguyễn Văn Hiền đã dùng tài sản là nhà và đất của mình để bảo lãnh cho khoản vay của Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Hữu Hưng (Công ty Hữu Hưng, thuộc sở hữu của ông Bùi Quang Hưng - là bạn) tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank). 06 tháng sau, ông Nguyễn Văn Hiền chết. Tuy nhiên, Agribank đã không thay thế hợp đồng thế chấp và tiếp tục giải ngân cho Công ty Hữu Hưng. 01 năm sau Công ty Hữu Hưng phát sinh nợ xấu.
Tòa án nhân dân quận Long Biên (Hà Nội) thụ lý, giải quyết yêu cầu khởi kiện của Agribank theo thủ tục sơ thẩm (Bản án số 08/2017/KDTM-ST ngày 31/5/2017) hoàn toàn không xem xét đến việc hợp đồng thế chấp tài sản đã chấm dứt (do người giao kết hợp đồng chết), buộc ông Nguyễn Văn Hiền (đã chết) phải trả nợ thay cho Công ty Hữu Hưng. Tòa án sau khi ban hành bản án sơ thẩm không gửi cho đương sự (xét xử vắng mặt), nhưng vẫn xác định bản án có hiệu lực pháp luật, dẫn đến đương sự không thực hiện được quyền kháng cáo.
Các luật sư của Công ty Luật TNHH Everest cho rằng, Bản án số 08/2017/KDTM-ST của Tòa án nhân dân quận Long Biên có quá nhiều vi phạm về luật nội dung và tố tụng, đã có văn bản đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, theo hướng hủy án để xét xử lại.
Luật sư Nguyễn Duy Hội - Công ty Luật TNHH Everest, Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198
Ngày 16/01/2012, bà Ngô Thị Hòa (vợ) và ông Nguyễn Văn Hiền (chồng) có ký hợp đồng thế chấp tài sản, do Phòng công chứng số 2, thành phố Hà Nội công chứng, nội dung: ông Nguyễn Văn Hiền và bà Ngô Thị Hòa đồng ý sử dụng tài sản là quyền sử dụng 891m2 đất ở và quyền sở hữu nhà ở cấp IV, diện tích xây dựng là 24m2 tại địa chỉ: Phố Keo, xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội thế chấp cho Phòng Giao dịch Nguyễn Sơn - Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Long Biên (Agribank Nguyễn Sơn) để đảm bảo nghĩa vụ trả nợ và các nghĩa vụ tài chính khác của Công ty Hữu Hưng, mức tối đa là 6.000.000.000 đồng (sáu tỷ đồng) phát sinh theo các hợp đồng tín dụng ký giữa Công ty Hữu Hưng và Agribank Nguyễn Sơn.
Do Công ty Hữu Hưng không thực hiện nghĩa vụ thanh toán nợ gốc và nợ lãi, Agribank đã khởi kiện Công ty Hữu Hưng tại Tòa án nhân dân quận Long Biên với nội dung: Buộc Công ty Hữu Hưng thanh toán tiền nợ gốc và nợ lãi tính đến ngày 31/5/2017 là 8.958.589.670 đồng, trong đó: nợ gốc: 5.900.066.485 đồng; nợ lãi: 3.058.523.185 đồng. Trường hợp Công ty Hữu Hưng không thực hiện thanh toán các khoản nợ và lãi phát sinh nêu trên, Agribank có quyền yêu cầu kê biên, phát mại tài sản bảo đảm là quyền sử dụng 891m2 đất ở và quyền sở hữu nhà cấp IV nêu trên.
Trong suốt quá trình thụ lý và xét xử tại Tòa án nhân dân quận Long Biên, người đại diện theo pháp luật của Công ty Hữu Hưng - ông Bùi Quang Hưng đã bị tòa án tuyên bố vắng mặt tại nơi cư trú theo quyết định giải quyết việc dân sự số 12/2016/QĐST-VDS ngày 22/6/2016 - quyết định đã có hiệu lực pháp luật. Công ty Hữu Hưng không có đại diện theo pháp luật tham gia tố tụng.
Ngày 31/5/2017, Tòa án nhân dân quận Long Biên xét xử sơ thẩm công khai vụ án thụ lý số 23/2016/TLST-KDTM ngày 09/5/2017 về tranh chấp hợp đồng tín dụng
Trong Bản án số 08/2017/KDTM-ST ngày 31/5/2018, Tòa án nhân dân quận Long Biên đã quyết định: “Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Agribank đối với Công ty Hữu Hưng. Buộc Công ty Hữu Hưng phải thanh toán trả cho Agribank tiền nợ phát sinh theo hợp đồng tín dụng tính đến hết ngày 31/5/2017 là: 8.958.589.670 đồng, trong đó: Nợ gốc: 5.900.066.485 đồng; Nợ lãi: 3.058.523.185 đồng; Công ty Hữu Hưng còn phải tiếp tục trả lãi cho Agribank đối với nợ gốc còn lại theo mức lãi suất thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng kể từ ngày 01/6/2017 cho đến khi trả xong nợ gốc. Trong trường hợp Công ty Hữu Hưng không thực hiện việc trả nợ hoặc trả nợ không đầy đủ cho Agribank. Agribank có quyền yêu cầu Cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền phát mại tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất và tài sản khác gắn liền với đất cụ thể là:
Quyền sử dụng 891m2 đất ở thuộc các thửa đất 4-1 và 4-2, tờ bản đồ số 22, thời hạn sử dụng: lâu dài và quyên sở hữu nhà câp IV, diện tích xây dựng 24m2 tại địa chỉ Phô Keo, xã Kim Son, huyện Gia Lâm, thành phổ Hà Nội theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số W 314851, số vào sổ cấp GCN: 1115 QSDĐ do Ủy ban nhân dân huyện Gia Lâm cấp ngày 10/01/2003 theo Hợp đồng thế chấp tài sản số công chứng 95/TC, quyển số 01TP/CC- SCC/HĐGD do Phòng Công chứng số 2 – thành phố Hà Nội lập ngày 16/01/2012 chứng nhận để thu hồi nợ đối với Công ty Hữu Hưng. Trong trường hợp phải xử lý tài sản đảm bảo, ngoài các đương sự trong vụ án này, nếu tại thời điểm xử lý tài sản đảm bảo còn có những người khác có hộ khẩu tại địa chỉ này hoặc không có hộ khẩu nhưng thực tế đang sinh sống tại địa chỉ này cũng phải chuyển đi chỗ khác để thi hành án. … Đương sự có mặt tại phiên toà có quyền kháng cáo bản án trong hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án. Đương sự vắng mặt tại phiên toà có quyền kháng cáo bản án trong hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được bản án hoặc bản án được niêm yết”.
Thứ nhất, Tòa án nhân dân quận Long Biên đã không thực hiện đúng các quy định pháp luật tố tụng dân sự về nghĩa vụ và thủ tục cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng cho đương sự gồm: Ngô Thị Hòa, Nguyễn Thị Thúy Bình, Nguyễn Văn Anh, Nguyễn Văn Thiệu - những người vắng mặt tại phiên tòa ngày 31/5/2018 tại Tòa án nhân dân quận Long Biên.
Ngày 12/06/2018 anh Nguyễn Văn Mạnh (sinh năm 1976) nhận được Bản án số 08/2017/KDTM-ST tại Tòa án nhân dân quận Long Biên do Thẩm phán Nguyễn Viết Tuấn giao trực tiếp, trên bản án đã có dấu xác nhận: “bản án đã có hiệu lực pháp luật”. Bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan khi đó mới biết về về bản án trên và thời hạn kháng cáo là 15 (mười lăm) ngày kể từ ngày đương sự (những người vắng mặt tại phiên toàn ngày 31/5/2018) nhận được bản án. Đến nay đã hơn 01 (một) năm kể từ thời điểm Tòa án nhân dân quận Long Biên ra bản án số 08/2017/KDTM-ST, bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (Ngô Thị Hòa, Nguyễn Thị Thúy Bình, Nguyễn Văn Anh, Nguyễn Văn Thiệu) được xác định là đương sự của vụ án vẫn chưa được tống đạt Bản án trên dù địa chỉ cư trú không có thay đổi.
Theo khoản 2 Điều 254 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2004 sửa đổi bổ sung năm 2011 (sau đây gọi tắt là Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2004) thì: “2- Bản án sơ thẩm, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm hoặc những phần bản án sơ thẩm, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm thì có hiệu lực pháp luật kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị”.
Tòa án nhân dân quận Long Biên không thực hiện đúng nghĩa vụ cấp, tống đạt, thông báo Bản án số 08/2017/KDTM-ST tới những đương sự vắng mặt tại phiên tòa ngày 31/5/2017, do vậy thời hạn kháng cáo chưa hết, thì Tòa án nhân dân quận Long Biên căn cứ quy định, cơ sở nào để xác nhận Bản án số 08/2017/KDTM-ST đã có hiệu lực pháp luật?
Thứ hai, Tòa án nhân dân quận Long Biên đã triệu tập không đầy đủ bị đơn - là người đại diện của Công ty Hữu Hưng dẫn tới quyền và nghĩa vụ của người có quyền và nghĩa vụ liên quan bị ảnh hưởng.
Trách nhiệm thanh toán nợ gốc và nợ lãi cho Agribank là của Công ty Hữu Hưng, vì vậy việc triệu tập người đại diện theo pháp luật của Công ty Hữu Hưng là rất quan trọng.
Trong Bản án số 08/2017/KDTM-ST của Tòa án nhân dân quận Long Biên ngày 31/5/2017 có ghi lại: “Người bị kiện trong vụ án là Công ty Hữu Hưng do ông Bùi Quang Hưng giám đốc đại diện theo pháp luật dã bị Tòa án tuyên bố vắng mặt tai nơi cư trú, trong quá trình toà án thụ lý giải quyết vụ án đã nhiều lần được Toà án triệu tập hợp lệ đến toà án để công khai chứng cứ, hoà giải về việc Agribank đòi nợ nhưng ông Hưng vắng mặt không có lý do và không có bất kỳ lời khai nào trong suốt quá trình Toà án giải quyết vụ án”.
Công ty Hữu Hưng, mã số thuế: 0101877083, địa chỉ: Số 5E, phố Chợ Ngọc Lâm, Phường Ngọc Lâm, Quận Long Biên, Hà Nội, là công ty trách nhiệm hai thành viên, gồm các thành viên: ông Bùi Hữu Hưng và ông Nguyễn Văn Thao. Trong quá trình giải quyết vụ án, ông Bùi Quang Hưng - người đại diện theo pháp luật của Công ty Hữu Hưng được xác định là vắng mặt tại nơi cư trú, được Tòa án nhân dân quận Long Biên xác nhận đã triệu tập nhiều lần mà vắng mặt không lý do, không có bất kỳ lời khai nào, tuy nhiên Tòa án nhân dân quận Long Biên không triệu tập người đại diện khác của doanh nghiệp để thay thế trong trường hợp này.
Điều 13 Luật Doanh nghiệp năm 2014 thì: “6- Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn có hai thành viên, nếu có thành viên là cá nhân làm người đại diện theo pháp luật của công ty bị tạm giam, kết án tù, trốn khỏi nơi cư trú, bị mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc bị Tòa án tước quyền hành nghề vì phạm tội buôn lậu, làm hàng giả, kinh doanh trái phép, trốn thuế, lừa dối khách hàng và tội khác theo quy định của Bộ luật hình sự thì thành viên còn lại đương nhiên làm người đại diện theo pháp luật của công ty cho đến khi có quyết định mới của Hội đồng thành viên về người đại diện theo pháp luật của công ty. 7- Trong một số trường hợp đặc biệt, Tòa án có thẩm quyền có quyền chỉ định người đại diện theo pháp luật trong quá trình tố tụng tại Tòa án”.
Chúng tôi được biết, ông Nguyễn Văn Thao (sinh năm 1972, địa chỉ thường trú tại: Số 09 ngách 117/55 Nguyễn Sơn, phường Gia Thụy, quận Long Biên, thành phố Hà Nội) là thành viên còn lại của Công ty Hữu Hưng tuy nhiên không được triệu tập để thay thế ông Bùi Quang Hưng.
Việc xác định sai tư cách tố tụng của đương sự hoặc đưa thiếu đương sự liên quan vào tham gia tố tụng trong vụ án sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp của đương sự, đương sự không có điều kiện thực hiện đầy đủ các quyền, nghĩa vụ của mình, dẫn tới ra bản án không khách quan, làm sai lệch bản chất của vụ án.
Tòa án nhân dân quận Long Biên buộc ‘người chết’ trả nợ cho ‘người sống’ (ảnh minh họa)
Tòa án nhân dân quận Long Biên xác định Ngô Thị Hòa (sinh năm 1953) và Nguyễn Văn Mạnh (sinh năm 1976), Nguyễn Văn Anh (sinh năm 1982), Nguyễn Văn Thiệu (sinh năm 1984), Nguyễn Thị Thúy Bình (sinh năm 1977) là những người kế thừa quyền và nghĩa vụ của ông Nguyễn Văn Hiền - người có quyền và nghĩa vụ liên quan trong vụ án Tranh chấp hợp đồng tín dụng (giữa Nguyên đơn là: Agribank và Bị đơn: Công ty Hữu Hưng) là không đúng.
Bởi: từ thời điểm ông Nguyễn Văn Hiền mất (năm 2012), gia đình chưa thực hiện thủ tục phân chia di, khai nhận di sản thừa kế, đồng thời chưa có bất cứ thỏa thuận nào về phân chia di sản thừa kế, vì vậy chưa có căn cứ để xác định người có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại đối với tài sản thế chấp là quyền sử dụng 891m2 đất ở và quyền sở hữu nhà ở cấp IV, diện tích xây dựng là 24m2 tại địa chỉ: Phố Keo, xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội.
Tòa án nhân dân quận Long Biên xác định: Ngô Thị Hòa (sinh năm và Nguyễn Văn Mạnh (sinh năm 1976), Nguyễn Văn Anh (sinh năm 1982), Nguyễn Văn Thiệu (sinh năm 1984), Nguyễn Thị Thúy Bình (sinh năm 1977) là người thừa kế quyền và nghĩa vụ của ông Nguyễn Văn Hiền là hoàn toàn chủ quan, thiếu cơ sở.
Điều 637 Bộ luật Dân sự năm 2005 có quy định: “1- Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác”.
Để xác định người hưởng thừa kế, phải có thỏa thuận giữa những người đồng thừa kế hoặc bằng thủ tục khai nhận di sản theo Luật Công chứng năm 2014 về tài sản là quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản trên đất như sau: “Điều 57. Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản: 1- Những người thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc mà trong di chúc không xác định rõ phần di sản được hưởng của từng người thì có quyền yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản. Trong văn bản thỏa thuận phân chia di sản, người được hưởng di sản có thể tặng cho toàn bộ hoặc một phần di sản mà mình được hưởng cho người thừa kế khác. 2- Trường hợp di sản là quyền sử dụng đất hoặc tài sản pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu thì trong hồ sơ yêu cầu công chứng phải có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản của người để lại di sản đó.... 4- Văn bản thỏa thuận phân chia di sản đã được công chứng là một trong các căn cứ để cơ quan nhà nước có thẩm quyền đăng ký việc chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản cho người được hưởng di sản”.
Tài sản thế chấp để đảm bảo khoản vay của Công ty Hữu Hưng tại Agribank - Nguyễn Sơn là quyền sử dụng 891m2 đất ở và quyền sở hữu nhà ở cấp IV của ông Nguyễn Văn Hiền và bà Ngô Thị Hòa. Bà Ngô Thị Hòa đồng thời là người có quyền và nghĩa vụ liên quan trong vụ án nêu trên, đồng thời là người có quyền hưởng di sản thừa kế của ông Nguyễn Văn Hiền.
Tòa án nhân dân quận Long Biên không viện dẫn, áp dụng đúng các quy định của pháp luật, xác định không đúng tư cách tham gia tố tụng của đương sự gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự: Ngô Thị Hòa, Nguyễn Văn Mạnh, Nguyễn Thị Thúy Bình, Nguyễn Văn Anh, Nguyễn Văn Thiệu.
Trong quá trình xét xử, Hợp đồng thế chấp ký ngày 16/01/2012 giữa Bên thế chấp là ông Nguyễn Văn Hiền và bà Ngô Thị Hòa và Bên nhận thế chấp Agribank là có nội dung thỏa thuận tại Điều 1: “Công ty Hữu Hưng (được gọi là Bên vay) xin vay và Bên nhận đồng ý thế chấp đồng ý cho vay với số tiền vay cao nhất là 6.000.000.000 đồng (Sáu tỷ đồng tiền Việt Nam hiện hành). Các điều kiện chi tiết về việc vay và cho vay số tiền nói trên như: Thời hạn cho vay, mục đích vay, lãi suất vay... sẽ được ghi cụ thể trong các “Hợp đồng tín dụng” và các giấy tờ nghiệp vụ của Ngân hàng mà Bên thế chấp và Bên nhận thế chấp sẽ ký kết tại trụ sở của Bên nhận thế chấp... Điều 2: Bên thế chấp đồng ý đem toàn bộ tài sản nói trên thế chấp cho Bên nhận thế chấp để đảm bảo cho số tiền vay nói tại Điều 1 của bản Hợp đồng này”.
Ông Nguyễn Văn Hiền đã mất vào tháng 07/2012. Thế nhưng, tới thời ngày 27/12/2013 Agribank đã ký Hợp đồng tín dụng số 1220LAV201300665/HĐTD với Công ty Hữu Hưng mà không có sự xác nhận của Bên thế chấp tài sản là bà Ngô Thị Hòa và ông Nguyễn Văn Hiền theo sự thỏa thuận trong Hợp đồng thế chấp ngày 16/01/2012 hay người thừa kế quyền và nghĩa vụ tài sản của ông Nguyễn Văn Hiền. Vì Agribank Nguyễn Sơn ký kết Hợp đồng tín dụng và giải ngân cho Công ty Hữu Hưng mà không có sự đồng ý của ông Nguyễn Văn Hiền và bà Ngô Thị Hòa theo đúng thỏa thuận trong Hợp đồng thế chấp nên bà Ngô Thị Hòa không đồng ý đem toàn bộ tài sản thế chấp trong Hợp đồng thế chấp ngày 16/01/2012 để đảm bảo cho khoản vay của Công ty Hữu Hưng theo Hợp đồng tín dụng.
Bộ luật Dân sự năm 2005 có quy định về các trường hợp chấm dứt hợp đồng dân sự như sau: “Điều 424. Chấm dứt hợp đồng dân sự: Hợp đồng chấm dứt trong các trường hợp sau đây: 1- Hợp đồng đã được hoàn thành; 2- Theo thoả thuận của các bên; 3- Cá nhân giao kết hợp đồng chết, pháp nhân hoặc chủ thể khác chấm dứt mà hợp đồng phải do chính cá nhân, pháp nhân hoặc chủ thể đó thực hiện; 4- Hợp đồng bị huỷ bỏ, bị đơn phương chấm dứt thực hiện; 5- Hợp đồng không thể thực hiện được do đối tượng của hợp đồng không còn và các bên có thể thoả thuận thay thế đối tượng khác hoặc bồi thường thiệt hại; 6- Các trường hợp khác do pháp luật quy định”.
Trong trường hợp này, vợ chồng bà Ngô Thị Hòa và ông Nguyễn Văn Hiền là người giao kết hợp đồng thế chấp, tuy nhiên ông Nguyễn Văn Hiền đã mất vào tháng 7/2012, Agribank không sửa đổi, ký kết, thay thế người giao kết hợp đồng thế chấp là người thừa kế quyền và nghĩa vụ tài sản của ông Nguyễn Văn Hiền mà vẫn tiếp tục thực hiện thủ tục ký kết Hợp đồng tín dụng và giải ngân cho Công ty Hữu Hưng mà không có sự đồng ý của bà Ngô Thị Hòa cùng các con - những người thừa kế tài sản của ông Nguyễn Văn Hiền là hoàn toàn không phù hợp với thỏa thuận trong Hợp đồng thế chấp và các quy định của pháp luật tại thời điểm đó.
Tòa án nhân dân quận Long Biên đã không xem xét đầy đủ các chứng cứ, không tôn trọng thỏa thuận hợp pháp của Nguyên đơn và người có quyền và nghĩa vụ liên quan trong Hợp đồng thế chấp ngày 16/01/2012, ra bản án không phù hợp với các tình tiết khách quan, chấp nhận yêu cầu phát mại tài sản thế chấp là quyền sử dụng 891m2 đất ở và quyền sở hữu nhà ở cấp IV, diện tích xây dựng là 24m2 cho vợ chồng ông Nguyễn Văn Hiền và bà Ngô Thị Hòa là hoàn toàn trái quy định pháp luật và gây thiệt hại nghiêm trọng đến quyền sở hữu tài sản của bà Ngô Thị Hòa và những người con - những người có quyền thừa kế tài sản của ông Nguyễn Văn Hiền.
Công ty Luật TNHH Everest có văn bản đề nghị: Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, hủy toàn bộ Bản án số 08/2017/KDTM-ST ngày 31/5/2017 của Tòa án nhân dân quận Long Biên để xét xử lại.
Xem thêm:
TVQuản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm