Khái quát về pháp luật đầu tư

Tại Việt Nam, pháp luật về đầu tư ra đời khá muộn ngay cả khi so với các nước đang phát triển ở cùng khu vực Đông Nam Á.

Pháp luật đầu tư Việt Nam

Tại Việt Nam, pháp luật về đầu tư ra đời khá muộn ngay cả khi so với các nước đang phát triển ở cùng khu vực Đông Nam Á. Luật Đầu tư chung của Việt Nam được ban hành lần đầu tiên vào năm 2005. Trong khi đó, Campuchia vốn là quốc gia nghèo nhất khu vực đã ban hành Luật Đầu tư năm 1994[1]. Sự chậm trễ này là kết quả của điều kiện lịch sử và tàn tích của các cuộc chiến tranh để lại cho nền kinh tế. Trong một thời gian dài (từ năm 1945- 1986), mọi nguồn lực trong nước và viện trợ nước ngoài đều tập trung cho kháng chiến giành độc lập dân tộc, hoạt động đầu tư gần như không xuất hiện trên thị trường. Năm 1975, đất nước đã thống nhất nhưng những vết thương của chiến tranh khiến cho nền kinh tế vẫn trong tình trạng kém phát triển, sản xuất nhỏ là phố biến và mang nặng tính chất tự cấp tư túc. Với nguồn lực còn hạn chế, cộng với sự cấm vận của nước ngoai hoạt động đầu tư không có điều kiện để phát triển và pháp luật đầu tư tư nhân cũng không được thừa nhận trong các văn bản pháp luật[2]. Tháng 12 năm 1986, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (12/1986) đưa ra những chính sách đúng đắn nhằm "đổi mới toàn diện” mọi mặt đời sống xã hội, đặc biệt là trên lĩnh vực kinh tế_. Lần đầu tiên, hoạt động đầu tư được ghi nhận trong văn bản pháp luật và từng bước được xây dựng. Sau một thời gian ngắn, hàng loạt các văn bản pháp luật được ban hành đã tạo thành một hệ thống pháp luật đầu tư đồ sộ điều chỉnh mọi quan hệ xã hội trong hoạt động đầu tư kinh doanh.Đặc trưng nổi bật của hệ thống pháp Luật Đầu tư ở giai đoạn này là sự phân chia rõ ràng về phạm vi đầu tư: Đầu tư trong nước và đầu tư nước ngoài được điều chỉnh riêng biệt, về đầu tư nước ngoài, văn bản đầu tiên quy định các nguyên tắc cơ bản là Nghị định số 115/CP ngày 18/4/1977 của Hội đồng Bộ trưởng ban hành Điều lệ đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Sau đó Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 1987 thay thế Điều lệ trên và được sửa đổi, bổ sung hai lần vào năm 1990 và năm 1992. Đến năm 1996 Quốc hội đã thông qua Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Hoạt động đầu tư bằng nguồn vốn trong nước được điều chỉnh bằng Luật khuyến khích đầu tư trong nước năm 1994 và được sửa đổi vào năm 1998, Luật Công ty và Luật Doanh nghiệp tư nhân 1990, Luật Doanh nghiệp năm 1999, Luật Doanh nghiệp nhà nước năm 1995 (thay thế bằng Luật Doanh nghiệp nhà nước năm 2003), Luật Hợp tác xã năm 1996 (thay thế bằng Luật Hợp tác xã năm 2003). Lĩnh vực đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp Việt Nam được điều chỉnh bởi Nghị định 22/1999/ NĐ- CP ngày 14/4/1999 quy định về đầu tư ra ước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam, Thông tư 05/2001/TT-BKH ay 30/8/2001 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn hoạt động đầu tư ra nước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam.

Sư phân chia như trên có tác dụng chỉ ra vai trò của từng nguồn vốn trong quá trình phát triển kinh tế xã hội và phục vụ cho nhu cầu quản lý của nhà nước trong lĩnh vực đầu tư, quản lý ngoại hối. Tuy nhiên, cách thức phân chia này cũng ảnh hưởng nhất định đến tâm lý của nhà đầu tư nước ngoài “cảm giác an toàn của các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài đối