Sự kiện bất khả kháng trong hợp đồng thương mại

Bởi Nguyễn Hồng Thúy - 03/04/2020
view 1603
comment-forum-solid 0

Sự kiện bất kháng là gì? Điều khoản bất khả kháng có phải là một trong những điều khoản cần có trong hợp đồng thương mại?

sự kiện bất khả kháng Để có đáp án nhanh nhất về tư vấn pháp luật , gọi Tổng đài tư vấn pháp luật (24/7): 1900 6198

Sự kiện bất khả kháng là gì

Tình huống bất khả kháng – danh từ, trong tiếng Anh được dùng bởi cụm từ Force Majeure Clause hoặc Exemption Clause.

Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định bất khả kháng tại Khoản 1 Điều 156. Ta có thể đưa ra khái niệm bất khả kháng như sau:

“ Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dung mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép”.

Từ khái niệm sự kiện bất khả kháng ta có thể xác định một sự kiện được xem là sự kiện bất khả kháng khi đáp ứng các điều kiện sau:

(i) Thứ nhất, đó là những sự kiện xảy ra một cách khách quan hay gọi là sự kiện khách quan, tức sự kiện đó nằm ngoài phạm vi kiểm soát của bên vi phạm hợp đồng. Ví dụ: sự kiện bão, lũ, động đất, sóng thần...

(ii) Thứ hai, hậu quả của sự kiện không thể lường trước được tại thời điểm giao kết hoặc trong quá trình thực hiện hợp đồng cho đến trước thời điểm xảy ra hành vi vi phạm

(iii) Thứ ba, hậu quả của sự kiện đó không thể khắc phục được mặc dù áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.

Như vậy, chỉ khi đáp ứng cả ba điều kiện nêu trên thì một sự kiện mới có thể được xem là bất khả kháng và là căn cứ để miễn trách nhiệm đối với bên vi phạm.

Các trường hợp bất khả kháng trong hợp đồng

Quy định pháp luật là như vậy, nhưng trên thực tế để xem xét một sự kiện có phải sự kiện bất khả kháng không thì rất khó định nghĩa rõ. Chưa có một văn bản pháp luật chính thức nào quy định cụ thể về các trường hợp bất khả kháng, nhiều quan điểm của các nhà lập pháp và hành pháp cho rằng sự kiện bất khả kháng bao gồm :

(i) Các hiện tượng thiên nhiên như mưa, lũ, hỏa hoạn, bão, sóng thần, núi lửa phun trào.... Việc coi những hiện tượng thiên tai là sự kiện bất khả kháng được áp dụng thống nhất trong thực tiễn áp dụng pháp luật

(ii) Các hiện tượng xã hội như: chiến tranh, đảo chính, đình công, cấm vận, thay đổi chính sách của Chính phủ

(iii) Ngoài ra, các bên có thể thỏa thuận những sự kiện như: thiếu nhiên liệu, mất điện, lỗi mạng...là sự kiện bất khả kháng để miễn trách nhiệm khi vi phạm

Theo đó, sự kiện bất khả kháng nằm ngoài ý chí chủ quan của các bên và các bên không thể dự đoán trước, cũng như không thể tránh và ngăn chặn được, dẫn đến không thể thực hiện hoặc không thể thực hiện đúng hoặc đầy đủ nghĩa vụ theo thỏa thuận đã giao kết. Trong trường hợp gặp sự kiện bất khả kháng, bên vi phạm có thể được miễn trách nhiệm bồi thường, phạt vi phạm, hoặc được giảm trừ giá trị hợp đồng phải bồi thường theo thỏa thuận của các bên và theo pháp luật quốc gia quy định.

sự kiện Để có đáp án nhanh nhất về tư vấn pháp luật , gọi Tổng đài tư vấn pháp luật (24/7): 1900 6198

Vai trò của việc xây dựng điều khoản bất khả kháng trong hợp đồng

Vai trò quan trọng nhất của việc soạn thảo điều khoản bất khả kháng trong hợp đồng chính là ở chỗ sẽ giúp cho các bên hợp đồng lường trước được các trường hợp miễn trách nhiệm nếu có vi phạm từ nghĩa vụ hợp đồng.

Theo quy định của pháp luật thì việc miễn trách nhiệm này được áp dụng nếu các bên đã có thỏa thuận trong hợp đồng về điều khoản bất khả kháng. Bởi vậy, khi soạn thảo chủ thể cần lường trước được các trường hợp bất khả kháng có thể nảy sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng và phải có những thỏa thuận rõ ràng về các trường hợp bất khả kháng để hạn chế việc bên vi phạm lợi dụng bất khả kháng để thoái thác trách nhiệm dẫn đến thiệt hại cho bên bị vi phạm do sự kiện đó gây ra.

Sự kiện bất khả kháng, tình huống bất khả kháng thể hiện tính nhân văn sự bình đẳng của pháp luật trong việc đảm bảo quyền lợi của các bên trong hợp đồng.

Điều khoản bất khả kháng rất quan trọng với doanh nghiệp đặc biệt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới, nhiều thiên tai bão lũ như ở Việt Nam, hay thậm chí là sự không ổn định trong hành lang pháp lý, chính trị của một số quốc gia trên thế giới, sự khác biệt văn hóa giao thương, cách biệt ngôn ngữ trong giao kết hợp đồng thương mại quốc tế.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam trong quá trình mở rộng phạm vi cung cấp hàng hóa, dịch vụ cần lưu ý đến những vấn đề trong giao kết hợp đồng, không ngừng nâng cao hiểu biết về pháp luật hợp đồng, cân nhắc các dịch vụ pháp lý của các đơn vị cung cấp dịch vụ phòng tránh và ngăn chặn, hạn chế rủi ro trong môi trường cạnh tranh khốc liệt như hiện nay.

Đây là một số lưu ý nhỏ trong quá trình soạn thảo hợp đồng và rà soát, thẩm định rủi ro pháp lý trước khi ký kết hợp đồng.

Điều khoản bất khả kháng cần được ghi nhận như thế nào trong hợp đồng

Việc miễn trừ trách nhiệm do điều kiện bất khả kháng là một trong những điều kiện có lợi cho bên vi phạm, chính vì vậy nếu không quy định cụ thể, chặt chẽ về điều khoản bất khả kháng, các bên rất có khả năng lợi dụng điều khoản này cho hành vi không thiện chí thực hiện hợp đồng của mình. Nhiều hợp đồng có quy định điều khoản bất khả kháng, tuy nhiên không đủ rõ ràng.

Nếu chỉ dựa vào khái niệm trong quy định pháp luật để áp dụng thì rất khó xác định sự kiện bất khả kháng, vì vậy các bên nên thỏa thuận về điều khoản bất khả kháng với nội dung:

(i) Định nghĩa về điều khoản bất khả kháng (nên cụ thể các trường hợp được coi là bất khả kháng trong điều kiện/hoàn cảnh của hai bên);

(ii) Cách xử lý những thiệt hại do gặp phải sự kiện bất khả kháng (ví dụ: bên vi phạm có Nghĩa vụ thông báo ngay hoặc trong thời hạn ... ngày cho bên bị vi phạm bằng văn bản/thư điện tử/...);

(ii) Nghĩa vụ thông báo cho bên bị thiệt hại của bên vi phạm, nghĩa vụ bồi thường, giảm trừ/miễn trách nhiệm trong trường hợp bất khả kháng (ví dụ: trường hợp một bên vi phạm do gặp phải sự kiện bất khả kháng, bên vi phạm có thể được miễn trách nhiệm bồi thường, trách nhiệm thanh toán chi phí phạt vi phạm, hoặc giảm chi phí bồi thường/phạt vi phạm).

Trường hợp sự kiện bất khả kháng xảy ra, một trong các bên cần áp dụng tất cả các biện pháp có thể để hạn chế thiệt hại gia tăng cho cả hai bên với tinh thần thiện chí, cùng hợp tác để giảm thiểu tối đa mức độ vi phạm hợp đồng và thiệt hại cho bên bị vi phạm.

Phương pháp xây dựng điều khoản bất khả kháng trong hợp đồng

Trong thực tiễn soạn thảo hợp đồng các chủ thể có thể lựa chọn một trong ba phương pháp xây dựng điều khoản bất khả kháng như sau:

Phương pháp định nghĩa : Khi sử dụng phương pháp này các bên phải đưa ra một khái niệm về sự kiện bất khả kháng. Ưu điểm của phương pháp này là mang tính khái quát, tránh bỏ sót những trường hợp được xem là bất khả kháng. Tuy nhiên hạn chế lớn nhất của phương pháp này là mang tính trừu tượng, khi áp dụng sẽ phát sinh tranh chấp.

Phương pháp liệt kê : Khi sử dụng phương pháp này các bên phải tiến hành liệt kê các trường hợp được xem là sự kiện bất khả kháng. Việc giúp xác định các trường hợp bất khả kháng cụ thể, rõ ràng tuy nhiên lại dẫn đến việc liệt kê thiếu các trường hợp được xác định là bất khả kháng

Phương pháp tổng hợp: Phương pháp này là sự kết hợp của hai phương pháp trên. Như vậy đây là biện pháp khá tối ưu khi xây dựng điều khoản bất khả kháng

Xem thêm:

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

  1. Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
  2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết
  3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.

TVQuản trị viênQuản trị viên

Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm

Trả lời.
Thông tin người gửi
Bình luận
Nhấn vào đây để đánh giá
024 66 527 527
0.24514 sec| 1032.219 kb