Kỷ luật lao động là những quy định về việc tuân theo thời gian, công nghệ và điều hành sản xuất, kinh doanh do người sử dụng lao động ban hành trong nội quy lao động và do pháp luật quy định. Doanh nghiệp khi xử lý kỷ luật lao động cần đảm bảo đúng hình thức, đúng quy trình, đảm bảo 'đúng hành vi vi phạm', 'đúng chế tài'.
Bài tư vấn được thực hiện bởi: Luật sư Nguyễn Thị Yến - Công ty Luật TNHH Everest - Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198
Để đảm bảo công việc được thực hiện một cách thống nhất, chặt chẽ, hiệu quả, đảm bảo trật tự tại nơi làm việc, người lao động cũng như người sử dụng lao động bắt buộc phải tuân thủ nội quy lao động. Khi người lao động vi phạm kỷ luật lao động, vi phạm nội quy mà doanh nghiệp đã xác định thì tùy thuộc theo mức độ vi phạm và tính chất của hành vi vi phạm, người lao động có thể bị áp dụng các hình thức xử lý kỷ luật lao động khác nhau.
Theo quy định của Bộ luật lao động năm 2019, 04 hình thức xử lý kỷ luật lao động là: khiển trách, kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng, cách chức hoặc sa thải.
Khiển trách
Đây là hình thức xử lý kỷ luật nhẹ nhất đối với người lao động. Khiển trách được hiểu là việc người lao động bị nhắc nhở, bị phê phán nghiêm khắc về hành vi vi phạm kỷ luật lao động. Khiển trách có thể bằng miệng hoặc bằng văn bản đối với trường hợp vi phạm lần đầu, ở mức độ nhẹ hoặc theo nội quy lao động và thỏa ước lao động nếu có quy định.
Kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng
Kéo dài thời hạn nâng lương là việc quy định về việc thời hạn để người lao động được nâng lương thường xuyên sẽ bị kéo dài thêm một khoảng thời gian nhất định so với quy định thông thường.
Cách chức
Cách chức được áp dụng khi người lao động đang giữ một chức vụ nhất định và hành vi vi phạm ảnh hưởng đến phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp, trình độ chuyên môn, năng lực quản lý của người vi phạm.
Sa thải
Sa thải được hiểu là việc buộc thôi việc, buộc chấm dứt quan hệ lao động với người lao động vì những hành vi vi phạm kỷ luật này của người lao động này.
Doanh nghiệp có thể áp dụng hình thức sa thải trong những trường hợp sau đây: (i) Trộm cắp; tham ô; đánh bạc; cố ý gây thương tích; sử dụng ma túy tại nơi làm việc; (ii) Tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ; xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động; gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động; quấy rối tình dục tại nơi làm việc; (iii) Bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương mà tái phạm trong thời gian chưa xoá kỷ luật; bị xử lý kỷ luật cách chức mà tái phạm; (iv) Tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong 365 ngày mà không có lý do chính đáng.
Bước 1: Xác minh hành vi vi phạm
- Phát hiện hành vi vi phạm kỷ luật ngay tại thời điểm xảy ra: Người sử dụng lao động tiến hành lập biên bản vi phạm và thông báo đến tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở mà người lao động là thành viên, người đại diện theo pháp luật của người lao động chưa đủ 15 tuổi.
- Phát hiện hành vi vi phạm kỷ luật sau thời điểm hành vi đã xảy ra: Người sử dụng lao động thực hiện thu thập chứng cứ chứng minh lỗi của người lao động.
Bước 2: Tổ chức họp xử lý kỷ luật lao động
Việc tổ chức họp xử lý kỷ luật lao động phải được diễn ra trong thời hiệu 06 tháng kể từ ngày xảy ra hành vi vi phạm hoặc 12 tháng đối với hành vi vi phạm liên quan trực tiếp đến tài chính, tài sản, tiết lộ bí mật công nghệ, bí mật kinh doanh, có thể kéo dài thêm không quá 60 ngày trong một số trường hợp.
Mặt khác, việc tổ chức họp xử lý kỷ luật không tiến hành khi người lao động thuộc một trong các trường hợp sau: Đang nghỉ ốm đau, điều dưỡng; nghỉ việc được sự đồng ý của người sử dụng lao động; Đang bị tạm giữ, tạm giam; Đang chờ kết quả của cơ quan có thẩm quyền điều tra xác minh và kết luận đối với hành vi vi phạm bị xử lý kỷ luật sa thải; Lao động nữ có thai, nghỉ thai sản; người lao động nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi; Vi phạm kỷ luật lao động trong khi mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình.
Cuộc họp xử lý kỷ luật sẽ do người sử dụng lao động thực hiện với những công việc sau: Thông báo trước ít nhất 05 ngày về nội dung, thời gian, địa điểm tiến hành cuộc họp xử lý kỷ luật lao động cho người lao động vi phạm kỷ luật lao động hoặc Tổ chức đại diện người lao động/Người đại điện theo pháp luật của người lao động chưa đủ 15 tuổi. Cuộc họp xử lý kỷ luật lao động đảm bảo đúng thời gian, địa điểm đã thông báo hoặc thời gian, địa điểm các bên đã thỏa thuận và phải được lập thành biên bản và có chữ ký của người tham dự.
Bước 3: Ban hành quyết định xử lý kỷ luật
Trong thời hiệu xử lý kỷ luật lao động, người có thẩm quyền xử lý kỷ luật lao động (Người có thẩm quyền giao kết hợp đồng lao động bên phía người sử dụng lao động hoặc Người được quy định cụ thể trong nội quy lao động) ban hành quyết định xử lý kỷ luật lao động dựa trên biên bản họp xử lý kỷ luật.
Bước 4: Thông báo công khai quyết định xử lý kỷ luật
Sau khi ban hành quyết định xử lý kỷ luật, quyết định này phải được gửi đến người lao động, người đại diện theo pháp luật của người lao động chưa đủ 15 tuổi và tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.
Theo quy định hiện hành, người sử dụng lao động chỉ có quyền tạm đình chỉ công việc của người lao động khi vụ việc vi phạm có những tình tiết phức tạp nếu xét thấy để người lao động tiếp tục làm việc sẽ gây khó khăn cho việc xác minh. Việc tạm đình chỉ công việc của người lao động chỉ được thực hiện sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở mà người lao động đang bị xem xét tạm đình chỉ công việc là thành viên.
Về thời hạn, tạm đình chỉ công việc không được quá 15 ngày, trường hợp đặc biệt phức tạp cũng không được quá 90 ngày.
Về tiền lương: Trong thời gian bị tạm đình chỉ công việc, người lao động được tạm ứng 50% tiền lương trước khi bị đình chỉ công việc. Trường hợp người lao động không bị xử lý kỷ luật thì được người sử dụng lao động trả đủ tiền lương cho thời gian bị tạm đình chỉ công việc và được nhận trở lại làm việc. Trường hợp người lao động bị xử lý kỷ luật lao động, người lao động cũng không phải trả lại số tiền lương đã tạm ứng.
Doanh nghiệp chỉ được quyền xử lý kỷ luật nếu họ có hành vi vi phạm được quy định cụ thể trong nội quy lao động. Bộ luật Lao động năm 2019 đã quy định cấm xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động có hành vi vi phạm không được quy định trong nội quy lao động hoặc không thỏa thuận trong hợp đồng lao động đã giao kết hoặc pháp luật về lao động không có quy định. (Khoản 3 điều 127).
Việc xử lý kỷ luật người lao động vi phạm bắt buộc phải tiến hành theo nguyên tắc, thủ tục pháp luật. Nếu vi phạm, người sử dụng lao động có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 28/2020/NĐ-CP ngày 01/3/2020, cụ thể:
Hành vi xử lý kỷ luật không đúng trình tự, thủ tục, thời hiệu theo quy định của pháp luật: Doanh nghiệp bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng - 10.000.000 đồng và buộc nhận người lao động trở lại làm việc và trả đủ tiền lương cho người lao động tương ứng với những ngày nghỉ việc đối với hành vi vi phạm.
Hành vi xâm phạm thân thể, nhân phẩm của người lao động khi xử lý kỷ luật lao động mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự: Doanh nghiệp bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng - 15.000.000 đồng và buộc xin lỗi công khai đối với người lao động đồng thời trả toàn bộ chi phí điều trị, tiền lương cho người lao động trong thời gian điều trị nếu việc xâm phạm gây tổn thương về thân thể người lao động đến mức phải điều trị tại các cơ sở y tế.
Hành vi dùng hình thức phạt tiền, cắt lương thay việc xử lý kỷ luật lao động: Doanh nghiệp bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng - 15.000.000 đồng và buộc trả lại khoản tiền đã thu hoặc trả đủ tiền lương cho người lao động.
Hành vi xử lý kỷ luật lao động khi có hành vi không được quy định trong nội quy lao động: Doanh nghiệp bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng - 15.000.000 đồng và buộc nhận người lao động trở lại làm việc đồng thời trả đủ tiền lương cho người lao động tương ứng với những ngày nghỉ việc.
Hành vi áp dụng nhiều hình thức kỷ luật lao động đối với một hành vi vi phạm: Doanh nghiệp bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng - 15.000.000 đồng.
TVQuản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm