Pháp luật trong nhà nước pháp quyền là những quy tắc xử sự do nhà nước này ban hành, công nhận để điều chỉnh các quan hệ xã hội.
Mặc dù có nhiều quan điểm về khái niệm nhà nước pháp quyền song có thể hiểu nhà nước pháp quyền là nhà nước đề cao vai trò của pháp luật trong đời sống nhà nước và xã hội, được tổ chức, hoạt động dựa trên cơ sở chủ quyền nhân dân, phân công và kiểm soát quyền lực nhà nước nhằm bảo đảm quyền con người, tự do cá nhân cũng như công bằng, bình đẳng trong xã hội.
Nhà nước pháp quyền có một số đặc điểm sau:
Nhà nước pháp quyền tổ chức và hoạt động trên cơ sở một hệ thống pháp luật dân chủ, tiến bộ, phù hợp và khả thi.
Nhà nước pháp quyền đảm bảo vị trí tối thượng của pháp luật trong đời sống nhà nước và đời sống xã hội.
Nhà nước pháp quyền được tổ chức và hoạt động trên cơ sở chủ quyền của nhân dân.
Nhà nước pháp quyền thừa nhận, tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ các quyền con người, quyền công dân.
Nhà nước pháp quyền được tổ chức và hoạt động theo cơ chế đảm bảo sự phân công và kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan nhà nước
Nhà nước pháp quyền gắn bó mật thiết với xã hội dân sự.
Công ty Luật TNHH Everest - Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198
Thứ nhất, đặc điểm của pháp luật trong nhà nước pháp quyền thể hiện ở sự tiến bộ, dân chủ, minh bạch.
Pháp luật là yếu tố không thể thiếu song hành với nhà nước pháp quyền, pháp luật phải đảm bảo loại bỏ những yếu tố cũ, lạc hậu của các chế độ trước, thiết lập yếu tố mới, tư tưởng tiến bộ để có thể thực hiện hiệu quả việc đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân, theo đúng bản chất của nhà nước pháp quyền là toàn bộ quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, nhân dân là chủ thể tối cao và duy nhất của quyền lực nhà nước. Ngoài ra pháp luật còn đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng từ khâu soạn thảo đến khâu ban hành giúp cho người dân có định hướng và nhận thức sớm cũng như được tham gia bình đẳng vào công tác xây dựng pháp luật, thể hiện ý chí chung của nhân dân.
Thứ hai, pháp luật trong nhà nước pháp quyền thể hiện tính ổn định.
Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự chung, là chuẩn mực xã hội, là công cụ trong quản lý nhà nước pháp quyền vì vậy pháp luật có tính ổn định giúp cho các chủ thể có thể lường trước được phản ứng của nhà nước hoặc các chủ thể khác đối với các hành vi đó. Nếu thường xuyên thay đổi pháp luật thì các quy tắc chung sẽ bị thay đổi khiến cho người dân khó nắm bắt được quyền và nghĩa vụ của mình dẫn đến tình trạng sai lệch, khó thực thi.
Thứ ba, pháp luật trong nhà nước pháp quyền thể hiện sự thống nhất, toàn diện.
Pháp luật trong nhà nước pháp quyền thực hiện điều chỉnh trên tất cả các lĩnh vực quan trọng trong đời sống, xã hội, mang tính bao quát các vấn đề, các mối quan hệ phổ biến, điển hình cần có sự điều chỉnh của pháp luật. Thống nhất trên cơ sở nội dung và hình thức, đảm bảo không xảy ra mâu thuẫn giữa các văn bản pháp luật với nhau. Các văn bản cùng lĩnh vực hay khác lĩnh vực đều thống nhất trong việc xác lập mô hình hành vi, phù hợp với hiến pháp. Ngoài ra về cấu trúc, hiệu lực, cách sắp xếp trong các văn bản cũng đảm bảo thực hiện một cách nhất quán.
Thứ tư, pháp luật trong nhà nước pháp quyền thể hiện tính khả thi.
Các quy định pháp luật đều được đảm bảo phù hợp với trình độ phát triển của nền kinh tế xã hội, đạo đức, phong tục tập quán, truyền thống, đặc điểm tâm lý dân tộc, phù hợp với tiến trình phát triển của văn minh nhân loại để có đủ điều kiện được đưa vào và thực hiện nghiêm chỉnh trong thực tế, để bất cứ ai khi cần bảo vệ quyền lợi của mình cũng có thể dễ dàng tìm được. Các quy định pháp luật được ban hành kịp thời, đáp ứng nhu cầu cuộc sống đang đặt ra, giải quyết các vấn đề mà xã hội đang vướng mắc. Ngoài ra để pháp luật được đảm bảo thực hiện, trước khi ban hành các quy định cần phải xem xét điều kiện hiện hữu của đất nước, phản ứng của dư luận và trình độ của đội ngũ cán bộ.
Thứ năm, pháp luật trong nhà nước pháp quyền thể hiện ý chí của nhân dân, thừa nhận rộng rãi các quyền cơ bản của con người, quyền dân chủ của công dân.
Sự xuất hiện của nhà nước pháp quyền đã mang lại cho xã hội một giá trị lớn đó là pháp luật đã trở thành công lý của thời đại. Pháp luật của nhà nước pháp quyền không còn là “pháp luật của kẻ mạnh” mà luôn hướng tới các tiêu chí của một hệ thống pháp luật dân chủ, tiến bộ và công bằng. Các quy định trong hệ thống pháp luật được xây dựng trên cơ sở đảm bảo sự hài hòa giữa lợi ích cá nhân, nhóm xã hội với lợi ích chung của toàn xã hội. Hoạt động áp dụng pháp luật cũng được tiến hành trên cơ sở và theo nguyên tắc bảo vệ công lý, bảo đảm, bảo vệ các quyền con người, tự do cá nhân, đảm bảo công bằng, bình đẳng trong xã hội. Quyền tự do và bình đẳng của công dân được thừa nhận một cách rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau như kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.
Trên đây là những đặc điểm cơ bản của pháp luật trong nhà nước pháp quyền, tùy theo từng giai đoạn, tùy theo điều kiện kinh tế - xã hội riêng có của mình, mỗi nhà nước pháp quyền cụ thể sẽ có những nét đặc thù riêng về pháp luật.
TVQuản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm