Thu hồi đất tại Tam Nông (Phú Thọ): Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà ‘quên' luật hay ‘ngồi xổm’ lên luật?

Vụ việc Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn (huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ) thu hồi đất của hộ gia đình ông Dương Văn Giáp (vào năm 2000), vào ngày 11/03/2020, Tòa án nhân dân tỉnh Phú Thọ mở phiên tòa xét xử phúc thẩm, dự kiến Tòa án sẽ tuyên án vào ngày 16/03/2020.

• Thu hồi đất tại Tam Nông (Phú Thọ): Thẩm phán huyện ‘xử’ cả Chủ tịch tỉnh, bất chấp kiến nghị của luật sư

Trong phần thủ tục tranh tụng, những người có mặt tại phiên tòa và các luật sư thật sự bất ngờ trước những lập luận 'hài hước' của Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà (Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Phú Thọ) khi phát biểu ý kiến về việc giải quyết vụ án. Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà viện dẫn điều luật 'một đằng', lập luận 'một nẻo'. Nguyên đơn cho rằng, khả năng Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà (Kiểm sát viên trung cấp) 'quên' luật, hiểu sai luật là khó có thể xảy ra, vậy thì còn khả năng khác vị này đã 'ngồi xổm' lên luật.

Cụ thể Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà (Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Phú Thọ), phát biểu:

- Quan điểm: Không cần thiết đưa người cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Chủ tịch Ủy ban dân tỉnh Phú Thọ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tam Nông) tham gia tố tụng:

Yêu cầu của nguyên đơn: đề nghị đưa Chủ tịch Ủy ban dân tỉnh Phú Thọ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tam Nông tham gia tố tụng, lý do: ngày 30/06/2004, Ủy ban nhân dân huyện Tam Nông đã cấp Giấy Chứng nhận quyền quản lý, sử dụng nhà đất thuộc trụ sở làm việc thuộc sở hữu nhà nước số N2 2026761 cho Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn đối với thửa đất là tài sản tranh chấp; Tiếp đó ngày 28/03/2013, Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ cấp đổi thành Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số HH 601064 đối với thửa đất nêu trên, người sử dụng đất là Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn.

Quan điểm của Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà: Không cần thiết đưa người cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Chủ tịch Ủy ban dân tỉnh Phú Thọ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tam Nông) tham gia tố tụng, vì: căn cứ vào nội dung hướng dẫn tại Phần 2 Mục 2 Công văn hướng dẫn số 64 (tức Công văn số 64/TANDTC-PC ngày 03/04/2019 của Toà án nhân dân Tối cao thông báo kết quả giải đáp trực tuyến một số vướng mắc về hình sự, dân sự và tố tụng hành chính) thì thấy việc này phù hợp với quy định của pháp luật".

Chúng tôi trích dẫn phần nội dung của Công văn số 64/TANDTC-PC ngày 03/04/2019 để thấy rằng Tòa án nhân dân tối cao đã hướng dẫn như thế nào: “… Tòa án phải xem xét tính hợp pháp của quyết định hành chính có liên quan do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp huyện ban hành, thì phải đưa Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp huyện tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án” (Phần 2, Mục III).

Công văn số 02/GĐ-TANDTC ngày 19/9/2016 của Tòa án nhân dân Tối cao giải đáp một số vấn đề tố tụng hành chính, tố tụng dân sự có hướng dẫn: “Theo quy định tại Khoản 16 Điều 3 Luật đất đai năm 2013 thì: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là... là quyết định hành chính" (Phần I Mục 1).

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà Uỷ ban nhân dân huyện Tam Nông và Uỷ ban nhân dân tỉnh Phú Thọ cấp cho Uỷ ban nhân dân xã Hương Nộn - Tổng đài tư vấn pháp luật (24/7): 1900 6198

- Quan điểm: Các con của ông Dương Văn Giáp (thành viên hộ gia đình) còn nhỏ không cần thiết tham gia tố tụng.

Yêu cầu của nguyên đơn: đề nghị đưa bà Lưu Thị Kim Liên (vợ) và các con (Dương Thị Ngọc Lan, Dương Thị Thanh Tâm, Dương Thị Lý, Dương Ngọc Văn) các thành viên của hộ gia đình và là những người sử dụng hợp pháp thửa đất 360 m2 - tham gia tố tụng

Quan điểm của Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà: Không cần thiết phải đưa các con của ông Dương Văn Giáp (nguyên đơn) tham gia tố tụng, bởi tại thời điểm năm 1991 đến năm 1993 các cháu còn nhỏ, sống phụ thuộc vào bố mẹ không có công sức đóng góp gì với cái tài sản có trên diện tích đất.

Đối với quan điểm này của Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà, chúng tôi trích dẫn nguyên văn nội dung Công văn số 64/TANDTC-PC ngày 03/04/2019, để thấy rằng Tòa án nhân dân tối cao đã hướng dẫn như thế nào: “… khi xem xét tính hợp pháp của quyết định hành chính liên quan đến quyền sử dụng đất của hộ gia đình thì Tòa án phải đưa các thành viên còn lại của hộ gia đình tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất hoặc nhận chuyển quyền sử dụng đất tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho họ..." (Phần 1, Mục III).

- Quan điểm: Bà Lưu Thị Kim Liên, vợ của nguyên đơn Dương Văn Giáp "không tham gia phiên tòa sơ thẩm không làm thay đổi bản chất của sự việc".

Trong giai đoạn xét xử sơ thẩm vụ án, Tòa án nhân dân huyện Tam Nông mặc dù đã nhận được yêu cầu của nguyên đơn Dương Văn Giáp và kiến nghị của: Luật sư Phạm Ngọc Minh, Luật sư Nguyễn Duy Hội, Luật sư Nguyễn Thị Yến, đưa bà Lưu Thị Kim Liên (vợ của nguyên đơn Dương Văn Giáp) tham gia tố tụng, nhưng Tòa án nhân dân huyện Tam Nông không chấp nhận yêu cầu này. Tại cấp phúc thẩm, Tòa án nhân dân tỉnh Phú Thọ đã triệu tập bà Lưu Thị Kim Liên.

Quan điểm của Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà: Bà Lưu Thị Kim Liên tham gia tố tụng "không làm thay đổi bản chất của sự việc", "vi phạm tố tụng này không lớn", "không cần thiết phải huỷ án để giải quyết lại".

Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà phát biểu (nêu trên) mà dường như quên mất: những quyền, nghĩa vụ của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, như: quyền phản tố, quyền đưa ra yêu cầu độc lập, quyền cung cấp tài liệu, chứng cứ chứng minh để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình... (Điều Điều 70, 73 Bộ Luật Tố tụng dân sự 2015). Nếu người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan chỉ tham gia tố tụng tại giai đoạn phúc thẩm thì họ thực hiện các quyền  của mình như thế nào... Nguyên tắc, toàn bộ chứng cứ phải được xem xét đầy đủ, khách quan, toàn diện, công khai, vậy nếu Tòa án không thể xem xét đầy đủ chứng cứ thì căn cứ vào đâu để ra bản án, quyết định (?).

Các luật sư: Phạm Ngọc Minh, Nguyễn Duy Hội - Công ty Luật TNHH Everest tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của ông Dương Văn Giáp - Tổng đài tư vấn pháp luật (24/7): 1900 6198

- Quan điểm: Các thành viên trong hộ gia đình ông Dương Văn Giáp 'im lặng' có nghĩa là 'đồng ý'.

Quan điểm của Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà: "ông Dương Văn Giáp làm đơn xin trả đất... Bản thân ông Giáp và gia đình đều thống nhất, không ai có ý kiến phản đối...".

Chúng tôi lưu ý: Quá trình tố tụng, nguyên đơn (ông Dương Văn Giáp) và các luật sư Công ty Luật TNHH Everest đã cung cấp các chứng cứ: Khi bị thu hồi đất, cụ Dương Ngọc Khuê đã nhiều lần khiếu nại tới Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn. Năm 2009, do tuổi cao, sức yếu, cụ Dương Ngọc Khuê ủy quyền cho ông Dương Văn Giáp tiếp tục yêu cầu Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn trả lại đất (cụ Dương Ngọc Khuê mất năm 2010). Tại thời điểm năm 2000, các con của ông Dương Văn Giáp là: chị Dương Thị Ngọc Lan lớn nhất (sinh năm 1986, 14 tuổi), anh Dương Ngọc Văn nhỏ nhất (sinh năm 1992, 08 tuổi) đương nhiên cũng không thể tự mình đưa ra ý kiến.

Chúng tôi cũng lưu ý về Thông báo số 13/TB-UB ngày 03/11/2000 của Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn về việc thu hồi đất gửi cho ông Dương Văn Giáp (không gửi cho hộ gia đình ông Dương Ngọc Khuê, hoặc hộ gia đình ông Dương Văn Giáp). Trong đó, ghi rõ: “thời gian đến hết ngày 10/11/2000 phải song và trả lại mặt bằng theo hiện trạng đất cho UBND xã. Nếu để quá thời gian quy định trên, ông Dương Văn Giáp phải hoàn toàn chịu trách nhiệm”. Là công dân, ông Dương Văn Giáp và các thành viên trong hộ gia đình phải chấp hành - mệnh lệnh hành chính, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc các thành viên trong hộ gia đình ông Dương Văn Giáp "tự nguyện trả lại đất" cho Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn.

Không lẽ, Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà cho rằng, các thành viên hộ gia đình ông Dương Văn Giáp phải chống đối không bàn giao đất, hoặc dùng vũ lực để giữ đất thì lúc đó mới là "không phản đối"?

- Quan điểm: ông Dương Văn Giáp có "đơn xin trả đất" là phù hợp với chính sách pháp luật đất đai của nhà nước tại thời điểm năm 1991.

Quan điểm của Kiểm sát viên Nguyễn Thị Long Hà: Viện dẫn tới Điều 5 Luật Đất đai năm 1987, để kết luận rằng, ông Dương Văn Giáp có "Đơn xin trả đất" là "phù hợp với chính sách pháp luật đất đai của nhà nước tại thời điểm đó".

Lưu ý rằng, gia đình cụ Dương Ngọc Khuê trước năm 1985 chỉ mới chỉ có 06 thành viên: gồm cụ Dương Ngọc Khuê, cụ Dương Thị Thành và 04 người con (trong đó có ông Dương Văn Giáp). Sau khi ông Dương Văn Giáp lập gia đình (năm 1985),  sinh 04 (bốn) người con thì số thành viên đã tăng lên gấp đôi. Nhu cầu của hộ gia đình cần thêm đất để phục vụ nhu cầu ở, sinh hoạt, sản xuất là hoàn toàn bình thường. Đó là lý do năm 1989 cụ Dương Ngọc Khuê đại diện hộ gia đình để nhận chuyển nhượng 360 m² từ ông Hà Quốc Soạn. Năm 1991, ông Dương Văn Giáp đại diện hộ gia đình ông nhận chuyển nhượng 173 m² đất từ ông Hà Quốc Soạn. Hộ gia đình cụ Dương Ngọc Khuê, hộ gia đình ông Dương Văn Giáp đều đã thực hiện đúng thủ tục nhận đất và đền bù thiệt hại thực tế, bồi hoàn thành quả lao động và kết quả đầu tư đã làm tăng giá trị của đất cho người đang sử dụng đất bị thu hồi (ông Hà Quốc Soạn, ông Phùng Công Bình). Cụ Dương Ngọc Khuê, ông Dương Văn Giáp hoàn toàn không có hành vi "bị nghiêm cấm" như: "... mua, bán, lấn, chiếm đất đai, phát canh thu tô dưới mọi hình thức, nhận đất được giao mà không sử dụng, sử dụng không đúng mục đích...".

• Thu hồi đất tại Tam Nông (Phú Thọ): Thẩm phán Nguyễn Đăng Trình bị tố cáo tạo dựng chứng cứ bất hợp pháp, đánh tráo khái niệm

Luật sư tranh tụng Công ty Luật TNHH Everest, Tổng đài (24/7): 1900 6198

- Hành trình 20 đòi công lý của 03 (ba) thế hệ gia đình ông Dương Văn Giáp:

Năm 1989, hộ gia đình cụ Dương Ngọc Khuê nhận chuyển nhượng từ ông Hà Quốc Soạn thửa đất 360m² tại khu 05 xã Hương Nộn, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. Biên bản bàn giao đất có chứng nhận của Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn. Cụ Dương Ngọc Khuê, ông Dương Văn Giáp đã đại diện cho hộ gia đình nộp đủ tiền lệ phí cấp đất, tiền thuế đất cho Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn, tiền đền bù tài sản cây cối hoa màu cho ông Hà Quốc Soạn.

Năm 1991, hộ gia đình ông Dương Văn Giáp làm thủ tục nhận chuyển nhượng thửa đất khác có diện tích 173m² (cùng tại khu 5 xã Hương Nộn) từ chủ cũ là ông Phùng Công Bình. Hộ gia đình ông Dương Văn Giáp đã thực hiện đầy đủ các thủ tục pháp lý: Có biên bản bàn giao đất, nộp đủ tiền lệ phí cấp đất cho Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn. Trong quá trình nhận chuyển nhượng, ông Nguyễn Ngọc Phi - cán bộ địa chính - đã “lừa” ông Dương Văn Giáp ký một số giấy tờ trong đó có “Đơn xin trả lại đất” - thửa đất 360m². Bà Lưu Thị Kim Liên (vợ) và các con của ông Dương Văn Giáp còn nhỏ không biết về sự việc này.

Năm 2000, Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn ban hành Thông báo số 13/TB-UB thu hồi 360m² đất của hộ gia đình ông Dương Văn Giáp. Không đồng ý, nhưng vì chấp hành pháp luật, hộ gia đình ông Dương Văn Giáp đã giao đất. Cụ Dương Ngọc Khuê nhiều lần có đơn khiếu nại, tố cáo tới nhiều cơ quan chức năng nhưng không được giải quyết.

Năm 2009, cụ Dương Ngọc Khuê đã ký giấy ủy quyền cho ông Dương Văn Giáp tiếp tục khiếu nại, tố cáo và yêu cầu Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn trả lại thửa đất 360 m² đất.

• Thu hồi đất tại Tam Nông (Phú Thọ): Ủy ban nhân dân huyện đã ‘cấp chui’ ‘sổ đỏ’?

Năm 2019, ông Dương Văn Giáp khởi kiện Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn yêu cầu Tòa án nhân dân huyện Tam Nông: buộc Ủy ban nhân dân xã Hương Nộn (huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ) trả lại thửa đất có diện tích 360 m² tại khu 05 xã Hương Nộn, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ do thu hồi, chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật, đồng thời yêu cầu bồi thường thiệt hại do không được sử dụng đất. Ông Dương Văn Giáp đã có đơn đề nghị đưa: vợ (bà Lưu Thị Kim Liên) các con (chị Dương Thị Ngọc Lan, chị Dương Thị Thanh Tâm, chị Dương Thị Lý, anh Dương Ngọc Văn), Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ, Ủy ban nhân dân huyện Tam Nông tham gia tố tụng, nhưng không được thẩm phán Nguyễn Đăng Trình - Tòa án nhân dân huyện Tam Nông - chấp nhận.

Ngày 17/092019, Tòa án nhân dân huyện Tam Nông ra Bản án sơ thẩm số 05/2019/DS-ST, đã bác toàn bộ yêu cầu của ông Dương Văn Giáp. Ông Dương Văn Giáp có đơn kháng cáo toàn bộ bản án Bản án sơ thẩm số 05/2019/DS-ST. Ngày 11/03/2020, Tòa án nhân dân tỉnh Phú Thọ mở phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án nêu trên.

Dự kiến, ngày 16/03/2020, Tòa án nhân dân tỉnh Phú Thọ sẽ tuyên án.

- Khuyến nghị của Công ty Luật Everest:

1. Bài viết nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.