Hình thức chính thể là gì? Quy định về hình thức chính thể của nhà nước việt nam

1- Hình thức chính thể là gì?

Hình thức nhà nước pháp quyền là cách thức và trình tự thành lập cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, thiết lập mối quan hệ giữa cơ quan đó với các cơ quan cấp cao khác và với nhân dân.

Định nghĩa trên cho thấy, xét về hình thức chính trị của nhà nước, người ta xem xét trình tự, thủ tục xác lập cơ quan quyền lực nhà nước tối cao, xem xét mối quan hệ giữa các cơ quan quyền lực nhà nước tối cao với nhau với các cơ quan quyền lực cấp cao khác. cơ quan nhà nước và với người dân. Cụ thể, để biết hình thức chính quyền của một Quốc gia, cần phải khám phá tại Quốc gia này:

- Quyền lực cao nhất của Nhà nước được trao cho ai? Nhà vua hay một cơ quan hay một cơ quan của nhà nước?

- Phương thức ủy quyền của cơ quan quyền lực nhà nước tối cao là gì? Nó có tính chất cha truyền con nối hay được bổ nhiệm hay được suy tôn hay được bầu cử…?

- Mối quan hệ của các cơ quan tối cao của quyền lực nhà nước với nhau, với các cơ quan cấp cao khác của nhà nước và với nhân dân như thế nào? Cư dân của quốc gia này có được phép tham gia tổ chức, điều hành và giám sát hoạt động của cơ quan quyền lực nhà nước tối cao không?

2- Phân tích các hình thức chính thể của nhà nước trên thế giới

Trình tự, thủ tục thành lập cơ quan quyền lực nhà nước tối cao, mối quan hệ của các cơ quan quyền lực nhà nước tối cao với nhau, với các cơ quan nhà nước cấp cao khác và với nhân dân được thể hiện khác nhau ở các quốc gia khác nhau tùy theo loại hình chính trị. hệ thống . Vì vậy, hình thức chính thể có hai hình thức cơ bản là quân chủ và cộng hòa.

[1] Hình thức chính thể quân chủ

- Chế độ quân chủ là chế độ chính trị trong đó toàn bộ hoặc một phần quyền lực tối cao của nhà nước được trao cho một cá nhân (vua, quân chủ, v.v.) theo phương thức chủ yếu là phụ tử (thay thế tổng thể). Đó là hình thức được hình thành do tương quan lực lượng giai cấp trong xã hội trong quá trình tiến hành con đường dân chủ tư sản xét về mặt lịch sử.

- Đặc điểm:

Người đứng đầu nhà nước và cơ quan quyền lực cao nhất về mặt pháp lý trong nhà nước là vua hoặc một người nào đó có chức danh tương tự.

Hầu hết các vị vua lên ngôi bằng quyền thừa kế, vì vậy đây là phương pháp chính. Tuy nhiên, các vị vua sáng lập triều đại mới thường lên ngôi bằng các phương thức khác như bổ nhiệm, thờ cúng, bầu cử, tự bổ nhiệm, đăng quang hoặc soán ngôi, nhưng ở các triều đại sau, phương thức kế vị ngai vàng này vẫn được duy trì và củng cố.

Chế độ quân chủ là một hình thức chính phủ trong đó nguyên thủ quốc gia là vua hoặc hoàng hậu. Hiện nay trên thế giới có 4quốc gia còn tồn tại hình thức này với 25 vị vua và nữ hoàng, trong đó nữ hoàng Anh cũng là nữ hoàng của 15 quốc gia quân chủ độc lập khác.

- Các loại hình: Chế độ quân chủ có hai hình thức cơ bản: quân chủ tuyệt đối (tuyệt đối) và hạn chế (tương đối), nhưng chế độ quân chủ hạn chế (tương đối) có ba dạng: quân chủ đẳng cấp, quân chủ kép (kép) và đại nghị (nghị viện).

xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hành chính của Công ty Luật TNHH Everest 

[2] Hình thức chính thể cộng hoà

- Theo tiến trình lịch sử của các cuộc đấu tranh giai cấp và có sự tương quan lực lượng giữa các giai cấp trong quá trình tiến hành các cuộc cách mạng dân chủ tư sản. Ở những nước mà cách mạng tư sản giành được thắng lợi triệt để đều có chính thể cộng hòa (như ở Pháp, Hoa Kỳ, v.v.). Kết quả là, chính phủ cộng hòa của một quốc gia được điều hành bởi những người không dựa trên sức mạnh chính trị của họ dựa trên các luật lệ nằm ngoài tầm kiểm soát của họ. Chính thể cộng hòa là chính thể thực hiện quyền lực tối cao của nhà nước. Nhà nước được trao một hoặc nhiều cơ quan. theo phương thức bầu cử là chủ yếu.

- Đặc điểm: Trong hệ thống chính trị này, quyền lực nhà nước cao nhất được trao cho một hay nhiều cơ quan chủ yếu thông qua bầu cử. Hiến pháp của các nước có các chế độ này quy định rất rõ ràng về trình tự, thủ tục thành lập các cơ quan này.

- Các hình thức: Tùy thuộc vào người có quyền bầu cử và ứng cử vào cơ quan quyền lực nhà nước tối cao, chính thể cộng hòa có các hình thức cơ bản là cộng hòa quý tộc và cộng hòa dân chủ.

Cộng hòa quý tộc: Một thực thể chính trị trong đó quyền bầu cử và được bầu vào cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất chỉ thuộc về tầng lớp quý tộc. Chế độ này tồn tại chủ yếu ở một số quốc gia nô lệ nhất định như Sparta, Rome…

Dân chủ Cộng hòa: Là chế độ trong đó quyền bầu cử và ứng cử về mặt pháp lý vào cơ quan quyền lực tối cao của Nhà nước thuộc về mọi công dân khi có đủ các điều kiện do luật được đáp ứng. Chính sách này có nhiều hình thức tuỳ theo kiểu nhà nước như cộng hoà nô lệ, cộng hoà phong kiến, cộng hoà tư sản, cộng hoà xã hội chủ nghĩa.

3- Quy định về hình thức chính thể của nhà nước Việt Nam

Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua nguyên tắc bình đẳng, phổ thông, trực tiếp và bỏ phiếu kín, nhân dân đã biểu quyết bầu ra các cơ quan đại diện của mình (Quốc hội, Hội đồng nhân dân).

Quyền lực tối cao của Nhà nước thuộc Quốc hội. Quốc hội được bầu ra với nhiệm kỳ 5 năm, có quyền lập pháp và giám sát tối cao đối với hoạt động của các cơ quan nhà nước, quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia.

- Nhà nước dân chủ cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam có nhiều đặc điểm khác biệt với nhà nước cộng hoà dân chủ tư sản.

Thứ nhất, tổ chức quyền lực nhà nước ở nước CHXHCN Việt Nam phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam

Đảng cộng sản Việt Nam là đảng duy nhất của cả nước. có vai trò to lớn và tầm quan trọng đối với nước ta. Có thể nói, nhờ có Đảng mà chúng ta mới có được nền độc lập, thống nhất và phát triển như ngày nay.

Trong Hiến pháp năm 2013 chỉ rõ: “Đảng Cộng sản Việt Nam - Đội tiên phong của giai cấp công nhân, vừa là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của nhân dân Việt Nam. giai cấp công nhân, nhân dân lao động và cả dân tộc lấy chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo nhà nước và xã hội ”.

Như vậy, Đảng là đường lối, kim chỉ nam, chính sách, định hướng sự nghiệp của toàn dân, toàn Đảng trong mọi thời đại. Với tư cách là Đảng cầm quyền, hàng năm Đảng luôn bố trí những Đảng viên ưu tú vào những vị trí quan trọng trong bộ máy nhà nước để thuận tiện cho việc quản lý, giám sát các hoạt động, chính sách, chiến lược. Quan tâm đến quyền lợi của mọi người, hạn chế những sai sót do nhân viên thiếu trách nhiệm gây ra.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực dân sự của Công ty Luật TNHH Everest 

Thứ hai, quyền lực nhà nước trong chế độ cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam được xây dựng theo nguyên tắc tập trung, nhưng có sự phân công rạch ròi giữa các cơ quan

Hiện nay, theo cơ cấu tổ chức của nước ta có ba nhánh quyền lực. , cụ thể là hành pháp, lập pháp và tư pháp. Đứng đầu quyền lập pháp là Quốc hội, là cơ quan quyền lực duy nhất do nhân dân cả nước bầu ra. Ngoài ra còn có hội đồng nhân dân các cấp cũng là cơ quan đại diện quyền lực của nhân dân, thay mặt nhân dân hoạch định chính sách, quan điểm, ý kiến ​​gửi các cơ quan công quyền có liên quan. Nhiệm vụ chính của nhánh quyền lực này là ban hành các văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh các vấn đề kinh tế, văn hóa, xã hội, y tế…

Người đứng đầu cơ quan quyền lực hành pháp là chính phủ. Là cơ quan quản lý mọi thắc mắc của đời sống xã hội nhân dân. Ngoài ra, sẽ có ủy ban nhân dân các cấp ở địa phương giúp đỡ.

Đứng đầu cơ quan tư pháp là Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân thực hiện các công việc liên quan đến thủ tục tố tụng, đảm nhận chức năng xét xử, đồng thời kiểm sát hoạt động tư pháp.

Như vậy, tập trung quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, mọi vấn đề đều liên quan đến lợi ích của nhân dân. Các nhánh quyền lực này tập trung quyền lực nhưng có sự phân chia quyền lực. Tuy nhiên, luôn có sự phối hợp và quản lý cùng nhau trong các vấn đề của đời sống xã hội nhân dân.

Thứ ba, chế độ Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam mang bản chất của giai cấp công nhân, mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội

Bản chất giai cấp công nhân gắn liền với tầm quan trọng lịch sử của giai cấp công nhân và những người lao động đối với những năm tháng chung sức đánh giặc, giành độc lập dân tộc. Chính nhờ sự kết thúc này mà đất nước ta mới có được nền độc lập và thành tựu như ngày nay.

Thứ tư, trong hệ thống nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức xã hội có vai trò quan trọng

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên là cơ sở chính trị chủ yếu của quyền lực nhà nước. Trong hệ thống chính trị không thể thiếu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, được coi là tổ chức có vai trò quan trọng trong các hoạt động của địa phương như tuyên truyền pháp luật, xây dựng các tầng lớp nhân dân đoàn kết, xây dựng xã hội giàu mạnh. . , xã hội công bằng và văn minh.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư riêng của Công ty Luật TNHH Everest