Tất tần tật các vấn đề về đại diện trong pháp luật dân sự

Đại diện là gì? Tại sao lại phải cần người đại diện? Pháp luật điều chỉnh đối tượng này như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp kiến thức về đại diện trong dân sự.

Để có đáp án nhanh nhất trong lĩnh vực được nêu trên, gọi Tổng đài tư vấn pháp luật (24/7): 1900 6198

Đại diện là gì?

Quy định của pháp luật về đại diện

Điều 134 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định đại diện là việc cá nhân, pháp nhân nhân danh và vì lợi ích của cá nhân hoặc pháp nhân khác nhằm xác lập, thực hiện một giao dịch dân sự nào đó.

Lưu ý: Về nguyên tắc thì cá nhân, pháp nhân có thể xác lập, thực hiện giao dịch dân sự thông qua người đại diện. Tuy nhiên, trường hợp pháp luật quy định họ phải tự mình xác lập, thực hiện giao dịch đó thì cá nhân đó không được để người khác đại diện cho mình.

Căn cứ xác lập quyền đại diện

Quyền đại diện được xác lập dựa trên:

• Ủy quyền giữa người được đại diện và người đại diện
• Quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền,
• Điều lệ của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật.

Các loại hình đại diện

Đại diện theo pháp luật

Đại diện theo pháp luật của cá nhân

Cá nhân sẽ được đại diện theo pháp luật trong những trường hợp sau:

• Cha, mẹ đối với con chưa thành niên.
• Người giám hộ đối với người được giám hộ. Người giám hộ của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi là người đại diện theo pháp luật nếu được Tòa án chỉ định.
• Người do Tòa án chỉ định trong trường hợp không xác định được người đại diện.
• Người do Tòa án chỉ định đối với người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.

Đại diện theo pháp luật của pháp nhân

Những cá nhân được đại diện theo pháp luật của pháp nhân gồm: Người được pháp nhân chỉ định theo điều lệ; Người có thẩm quyền đại diện theo quy định của pháp luật; Người do Tòa án chỉ định.

Lưu ý: Một pháp nhân có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật và mỗi người đại diện có quyền đại diện cho pháp nhân theo quy định pháp luật tương ứng.

Đại diện theo ủy quyền

Hiện nay, cá nhân và pháp nhân có thể ủy quyền cho một cá nhân, pháp nhân khác thực hiện việc giao dịch.

Đối với trường hợp các thành viên hộ gia đình, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân có thể thỏa thuận để cử cá nhân, pháp nhân khác đại diện theo ủy thực hiện giao dịch liên quan đến tài sản chung của các thành viên hộ gia đình, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân.

Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể là người đại diện theo ủy quyền. Tuy nhiên, trường hợp pháp luật quy định giao dịch dân sự phải do người từ đủ 18 tuổi trở lên thực hiện thì được loại trừ trong trường hợp này.

Phân biệt cụ thể hai loại đại diện này, xem ngay bài viết: Phân biệt người đại diện theo pháp luật và đại diện theo ủy quyền

Để có đáp án nhanh nhất trong lĩnh vực pháp luật nêu trên – gọi tổng đài tư vấn pháp luật (24/7): 1900 6198

Phạm vi đại diện được quy định như thế nào

Với quyền hạn như trên thì người đại diện chỉ được xác lập, thực hiện giao dịch dân sự trong phạm vi đại diện nhất định, cụ thể theo: Quyết định của cơ quan có thẩm quyền; Điều lệ của pháp nhân; ủy quyền hoặc quy định khác của luật

Trường hợp không xác định được cụ thể phạm vi đại diện thì người đại diện theo pháp luật có quyền xác lập, thực hiện mọi giao dịch dân sự vì lợi ích của người được đại diện, tuy nhiên trừ trường hợp luật có quy định khác.

Lưu ý: Người đại diện không được thực hiện giao dịch dân sự khi đang đại diện với chính mình hoặc với bên thứ ba mà mình cũng là người đại diện của người đó, trừ trường hợp luật có quy định khác. Việc đại diện phải thông báo cho bên giao dịch biết về phạm vi đại diện. 

Thời hạn đại diện là bao lâu

Thời hạn đại diện được xác định theo thỏa thuận, theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền, hoặc theo điều lệ của pháp nhân và quy định của pháp luật.

Trường hợp không xác định được thời hạn đại diện thì thời hạn đại diện được xác định như sau:

• Nếu quyền đại diện được xác định theo giao dịch dân sự cụ thể thì thời hạn đại diện được tính từ thời điểm chấm dứt giao dịch dân sự đó;
• Nếu quyền đại diện không được xác định với giao dịch dân sự cụ thể thì thời hạn đại diện là một năm, kể từ thời điểm phát sinh quyền đại diện.

Trường hợp đại diện theo ủy quyền thì thời hạn đại diện sẽ chấm dứt như sau:

• Theo thỏa thuận;
• Thời hạn ủy quyền đã hết;
• Công việc được ủy quyền đã hoàn thành;
• Người được đại diện hoặc người đại diện đơn phương chấm dứt thực hiện việc ủy quyền;
• Người được đại diện, người đại diện là cá nhân chết; người được đại diện, người đại diện là pháp nhân chấm dứt tồn tại;
• Người đại diện không còn đủ điều kiện đai diện.
• Căn cứ khác làm cho việc đại diện không thực hiện được.

Trường hợp đại diện theo pháp luật thì thời hạn đại diện sẽ chấm dứt như sau:

• Người được đại diện là cá nhân đã thành niên hoặc năng lực hành vi dân sự đã được khôi phục;
• Người được đại diện là cá nhân đã chết;
• Người được đại diện là pháp nhân đã chấm dứt tồn tại;
• Căn cứ khác theo quy định pháp luật khác có liên quan.

Hậu quả pháp lý của hành vi đại diện

Đối với trường hợp đại diện không đúng thẩm quyền thì sẽ không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của người được đại diện trừ một số trường hợp nhất định được quy định tại Điều 142 Bộ luật dân sự năm 2015.

Đối với trường hợp người đại diện vượt quá phạm vi đại diện thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ của người được đại diện đối với phần giao dịch được thực hiện vượt quá phạm vi đại diện đó, trừ trường hợp được quy định tại Điều 143 Bộ luật dân sự năm 2015.

Một số câu hỏi thường gặp:

- Giao dịch dân sự do người không có quyền đại diện thực hiện có hiệu lực không? 

Như đã trình bày, ở trên thì giao dịch dân sự do người không có thẩm quyền thực hiện thì sẽ không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ chỉ trừ những trường hợp nhất định.

- Hậu quả pháp lý khi người đại diện thực hiện vượt quá phạm vi đại diện là như thế nào

Như đã trình bày, ở phần hậu quả pháp lý của hành vi đại diện thì giao dịch dân sự do người đại diện vượt quá phạm vi đại diện thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ của người được đại diện đối với phần giao dịch được thực hiện vượt quá phạm vi đại diện đó, trừ trường hợp được quy định khác.

- Có được thay đổi người đại diện không?

Hiện nay, pháp luật cho phép thay đổi người đại diện. Tuy nhiên, trường hợp thay đổi người đại diện theo pháp luật thì cần phải thực hiện theo trình tự thủ tục nhất định về đăng ký thay đổi thông tin doanh nghiệp.

Bạn đọc có thể tham khảo thêm nội dung liên quan tại đây

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

1. Bài viết trong lĩnh vực pháp luật dân sự được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn

Trên đây là những nội dung cơ bản quy định về đại diện trong dân sự mà Everest cung cấp đến bạn đọc. Bạn đọc có thể liên hệ với chúng tôi theo tổng đài tư vấn trên để được hướng dẫn chi tiết.