Phụ nữ có bị xử lý tội hiếp dâm, dâm ô với trẻ em?

Tòa án nhân dân Tối cao vừa ban hành Dự thảo (lần 1) Nghị quyết của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao hướng dẫn các điều 141, 142, 143, 144, 145, 146 và 147 của Bộ luật Hình sự 2015. Đây là các tội có liên quan đến tình dục, bao gồm tội Hiếp dâm (điều 141), Hiếp dâm người dưới 16 tuổi (điều 142), Cưỡng dâm (điều 143), Cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (điều 144), Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (điều 145), Dâm ô với người dưới 16 tuổi (điều 146) và sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm (điều 147).

Luật sư Kiều Anh Vũ cho rằng việc này là động thái tích cực của TAND Tối cao nhằm hướng dẫn thống nhất trong việc áp dụng pháp luật; tăng cường hiệu quả song vẫn còn nhiều nội dung chưa rõ ràng, khó áp dụng.

Theo dự thảo, "giao cấu" (hành vi khách quan trong các tội về hiếp dâm, cưỡng dâm...) xảy ra khi người phạm tội có sự "xâm nhập" vào nạn nhân mà không phân biệt mức độ nông hay sâu, đã xuất tinh hay chưa xuất tinh.

Nhưng khái niệm "giao cấu" từng được hướng dẫn tại Bản tổng kết của Tòa án nhân dân tối cao số 329/HS2 ngày 11/5/1967 lại "rộng và bao quát" hơn. Theo đó, giao cấu là "sự cọ xát trực tiếp" và khi đó "tội Hiếp dâm được coi là hoàn thành, vì nhân phẩm danh dự của người phụ nữ đã bị chà đạp".

Vì thế, dự thảo nghị quyết mới đây đã "thu hẹp" khái niệm hành vi là giao cấu, có thể sẽ không đáp ứng được mục tiêu phòng ngừa, đấu tranh với loại tội phạm này.

Bên cạnh đó, dự thảo vẫn giữ "tinh thần" của hướng dẫn trước đây - coi chủ thể thực hiện hành vi giao cấu, hiếp dâm, cưỡng dâm là nam giới qua việc nêu cụ thể dấu hiệu phạm tội là "đưa dương vật"... Trong khi đó, Bộ luật Hình sự không giới hạn chủ thể thực hiện hành vi giao cấu phải là nam. Khoản 1 các điều 140, 141, 142, 143, 144, 145 đều chỉ nêu chủ thể là "người nào" và không đề cập tới giới tính của người thực hiện hành vi phạm tội.

Khoảng trống pháp lý với hành vi dâm ô người trên 16 tuổi

Khoản 1 điều 146 quy định "người nào đủ 18 tuổi trở lên mà có hành vi dâm ô đối với người dưới 16 tuổi không nhằm mục đích giao cấu hoặc không nhằm thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác" là dấu hiệu định tội của tội dâm ô với người dưới 16 tuổi.

Như vậy, chưa có quy định về tội dâm ô với người từ 16 tuổi trở lên. Đây có thể coi là khoảng trống pháp lý rất lớn trong việc đấu tranh, phòng ngừa, xử lý "yêu râu xanh". Vì vậy mới có việc cô gái bị sàm sỡ trong thang máy ở Hà Nội song người đàn ông gây ra hành vi lại chỉ bị phạt hành chính 200.000 đồng. Trong khi nếu nạn nhân là trẻ em, thủ phạm khó thoát khỏi việc bị khởi tố.

Lời nói, ánh nhìn với mục đích quấy rối tình dục có bị coi là dâm ô?

Dự thảo hướng dẫn: Dâm ô là một trong các hành vi sau đây nhằm thỏa mãn nhu cầu tình dục của người phạm tội, nhưng không nhằm mục đích giao cấu hoặc thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 16 tuổi:

a) Sờ, bóp, hôn vào những bộ phận, vùng nhạy cảm (ví dụ: bộ phận sinh dục, ngực, vùng mặt, đầu, đùi, mông...) trên cơ thể người dưới 16 tuổi;

b) Dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi sờ, bóp, hôn... vào những bộ phận, vùng nhạy cảm trên cơ thể người phạm tội hoặc người khác;

c) Cố ý đụng chạm bộ phận của cơ thể mình hoặc sử dụng các đồ vật tác động vào các bộ phận, vùng nhạy cảm trên cơ thể người dưới 16 tuổi (ví dụ: bộ phận sinh dục, ngực, vùng mặt, đầu, đùi, mông...).

Hành vi sờ, bóp, hôn, đụng chạm vào các bộ phận, vùng nhạy cảm có thể thực hiện trực tiếp hoặc gián tiếp (ví dụ: qua lớp quần áo).

Tuy vậy, nội dung trên chưa hướng dẫn thế nào là "nhằm thỏa mãn nhu cầu tình dục". Các hành vi được liệt kê cũng chưa đảm bảo sự bao quát, đầy đủ, rõ ràng, lại trùng lặp (điểm a với điểm c), tạo nên sự vừa thừa vừa thiếu.

Theo dự thảo, các dấu hiệu của dâm ô chỉ bị giới hạn trong các hành vi mang tính "đụng chạm" vào "bộ phận, vùng nhạy cảm" của nạn nhân (người dưới 16 tuổi) nhằm "thỏa mãn nhu cầu tình dục". Vậy những hành vi mang tính "quấy rối tình dục" không mang tính đụng chạm như lời nói, nhìn... để thỏa mãn nhu cầu tình dục của người thực hiện hành vi có phải là dâm ô? Có nên chỉ giới hạn "vùng tác động" phải là "bộ phận, vùng nhạy cảm" của nạn nhân hay cần mở rộng bất kỳ vị trí, bộ phận nào trên cơ thể?

Tình trạng "luật" chờ hướng dẫn là một trong những bất cập trong việc xây dựng pháp luật, làm cho luật không đi vào đời sống, pháp luật kém nghiêm minh. Tôi hy vọng Quốc hội, TAND Tối cao, các cơ quan có thẩm quyền sẽ sớm hoàn thiện các quy định của Bộ luật Hình sự và các quy định liên quan về các tội phạm liên quan đến tình dục để việc phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý các loại tội phạm này hiệu quả hơn, thiết thực hơn, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn xã hội.

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

Bài viết trong lĩnh vực pháp luật Hôn nhân và Gia đình được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, E-mail: info@everest.net.vn.