Trên cơ sở thực tiễn đấu tranh phòng chống tội phạm, trên cơ sở tham khải kinh nghiệm một số nước, cũng như dựa vào kết quả công trình nghiêm cứu khảo sát tâm lý và căn cứ vào chính sách hình sự của Nhà nước ta, Bộ luật hình sự năm 2015 quy định độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự thành 2 nhóm.
Luật sư tập sự Nguyễn Thị Mai - Tổng đài tư vấn pháp luật (24/7): 1900.6198
Nhóm thứ nhất, quy định cơ bản giống như Bộ luật hình sự năm 1999: Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.
Nhóm thứ hai, là những người từ đủ 14 đến chưa đủ 16 tuổi. Bộ luật hình sự năm 1999 quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự: Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rẩt nghiêm trọng do cố ý và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Tuy nhiên, thực tiễn đấu tranh phòng chống tội phạm cho thấy, quy định như hiền nay thì diện các tội phạm mà trẻ em phải chịu trách nhiệm hình sự là khá rộng và quan trọng là không rõ ràng, minh bạch, bản thân các em không thể hoặc khó có thể biết được chính xác thế nào là tội phạm nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, dẫn đến công tác phòng ngừa không đạt hiệu quả. Ngoài ra, số trường hợp trẻ em từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi tự mình thực hiện tôi phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng là không nhiều và chủ yếu tập trung vào một số tội thuộc nhóm các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của cọn người, các tội phạm xâm pham sở hữu. Còn lại phần lớn các trường hợp khác các em tham gia thực hiện tội phạm là do bị người lớn xúi giục, lôi kéo, mua chuộc, đe dọa,... Bản thân các em không nhận thức được một cách đầy đủ về tính chất, mức độ nguy hiểm của loại tội phạm mà mình đã thực hiện (ví dụ: các tội xâm phạm an ninh quốc gia, các tội phạm về kinh tế, môi trường, các tội phá hoại hòa bình, chống loài người, tội phạm chiến tranh,...). Vì vậy, việc xử lý hình sự đối với các em trong những trường hợp này có phần quá nghiêm khắc và ít có tác dụng giáo dục phòng ngừa các em nhận ra và sửa chữa lỗi lầm của bản thân.
Để khắc phục những bất cập nêu trên, Điều 12 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi năm 2017 theo hướng thu hẹp phạm vi các tội phạm mà người từ đủ 14 tuổi đến chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự. Theo đó, người từ đủ 14 tuổi đến chưua đủ 16 tuổi thì phải chịu trách nhiệm hình sự đối với 28 tội được liệt kê tại Khoản 2 Điều 12 Bộ luật Hình sự. Cần chú ý, các tội này phải thuộc loại tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng do lỗi cố ý. Như vậy, để xác định trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 tuổi đến chưa đủ 16 tuổi cần chú ý: tội danh, loại tội theo cách phân loại tại Điều 9 Bộ luật Hình sự.
Nguyên tắc xác định tuổi tròn tính đến ngày, giờ. Tức là phải xác định được ngày tháng năm phạm tội trừ đi ngày tháng năm sinh thì sẽ được kết quả là tuổi tròn. Như vậy, nếu người phạm tội là trẻ em hoặc người chưa thành niên trong một số trường hợp không xác định được ngày tháng năm sinh thì sẽ giải quyết bằng cách áp dụng theo hướng dẫn tại Nghị quyết 02/NQ-HĐTP ngày 05/01/1986 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, và Công văn số 81/2002/TANDTC ngày 10/06/2002 của Tòa án nhân dân tối cao. Theo hai văn bản này, thì tuổi tròn của bị can, bị cáo sẽ lấy ngày cuối cùng của tháng, của quý nếu đã xác định được tháng sinh, quý sinh và lấy ngày cuối cùng của tháng cuối cùng của năm sinh nếu chỉ xác định được năm sinh. Đây là cách tính tuổi theo nguyên tắc có lợi cho bị can, bị cáo.
TVQuản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm