Tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc: Xử lý như thế nào?

Tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc được quy định tại điều 375 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017. Đây là một trong những tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp gây ra thiệt hại về quyền, lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức hoặc cơ quan nhà nước.

Công ty Luật TNHH Everest - Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198

Tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc là gì?

Tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc được quy định tại Điều 375 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017. Làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc được hiểu là hành vi của Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký Toà án, những người khác có nhiệm vụ, quyền hạn trong hoạt động tư pháp, người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự nào mà thêm, bớt, sửa đổi, đánh tráo, hủy hoặc làm hư hỏng các tài liệu, vật chứng của vụ án hoặc bằng các thủ đoạn khác nhằm làm sai lệch nội dung vụ án, vụ việc.

Các yếu tố cấu thành tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc 

Cấu thành tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc khi đáp ứng các yếu tố cấu thành như sau:

Khách thể của tội phạm

Hành vi làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan tiến hành tố tụng; xâm phạm đến lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức và công dân.

Đối tượng của tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc là hồ sơ vụ án, vụ việc. Hồ sơ vụ án, vụ việc là tập hợp những tài liệu, vật chứng được thu thập trong quá trình giải quyết vụ án, vụ việc theo một trình tự, thủ tục chặt chẽ theo quy định của pháp luật nhằm bảo đảm tính khách quan, toàn diện, đầy đủ để phục vụ cho việc giải quyết vụ án, vụ việc đúng pháp luật. Hồ sơ vụ án, vụ việc bao gồm hồ sơ vụ án hình sự; hồ sơ vụ án dân sự, hồ sơ việc dân sự; hồ sơ vụ án kinh doanh, thương mại, hồ sơ việc kinh doanh, thương mại; hồ sơ vụ án lao động, hồ sơ việc lao động; hồ sơ vụ án hành chính.

Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc là chủ thể đặc biệt, là người có chức vụ, quyền hạn trong hoạt động tư pháp hoặc là người tham gia vào hoạt động tư pháp và do vậy có liên quan đến hồ sơ vụ án, vụ việc. Những người đó bao gồm: Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký Tòa án hoặc là những người có điều kiện tiếp xúc hồ sơ vụ án, vụ việc, có thể làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc như cán bộ điều tra ở Cơ quan điều tra; thẩm tra viên, chuyên viên pháp lý của Tòa án; Kiểm tra viên, chuyên viên pháp lý của Viện kiểm sát; được phân công nhiệm vụ tham gia giải quyết vụ án.

Chủ thể của tội phạm này còn có thể là những người tham gia tố tụng có điều kiện tiếp xúc hồ sơ vụ án, vụ việc, có thể làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc như người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự.

Mặt khách quan của tội phạm

(i) - Hành vi khách quan của tội phạm

Hành vi làm sai lệch nội dung hồ sơ vụ án, vụ việc là hành vi làm cho nội dung của hồ sơ sau khi làm sai lệch không còn phù hợp với nội dung hồ sơ lúc ban đầu.

Hành vi làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc được thể hiện qua các việc:

• Có hành vi thêm (đưa thêm) các tài liệu vào hồ sơ vụ án, đưa thêm các vật chứng vào để xem xét cùng với các vật chứng khác (nếu có) trong vụ án.
• Có hành vi bớt (rút bớt ra) các tài liệu trong hồ sơ vụ án, lấy bớt vật chứng đã được thu thập hợp pháp trong vụ án.
• Có hành vi sửa đổi tài liệu, vật chứng. Được hiểu là việc sửa chữa (như tẩy xóa rồi viết hoặc đánh máy lại…) nội dung của tài liệu hoặc làm thay đổi hình dáng, kích thước, trọng lượng, tính chất, màu sắc, đặc điểm… của vật chứng so với ban đầu thu thập chúng.
• Có hành vi đánh tráo tài liệu, vật chứng. Được hiểu là hành vi làm mất vĩnh viễn hay mất một phần giá trị chứng minh của tài liệu, vật chứng của vụ án.
• Có hành vi hủy, làm hư hỏng các tài liệu, vật chứng. Được hiểu là hành vi làm mất vĩnh viễn hay mất một phần giá trị chứng minh của tài liệu, vật chứng của vụ án.
• Các thủ đoạn khác. Ở đây được hiểu là ngoài các hành vi nêu trên thì các hành vi khác được thực hiện bằng những cách thức, phương pháp khác nhằm làm sai lệch hồ sơ vụ án.

(ii) - Hậu quả của tội phạm

Hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này, vì vậy chỉ cần người phạm tội thực hiện một trong các thủ đoạn như: thêm, bớt, sửa đổi, đánh tráo, hủy, làm hư hỏng các tài liệu, vật chứng của vụ án hoặc bằng các thủ đoạn khác nhằm làm sai lệch nội dung hồ sơ vụ án thì coi như tội phạm đã hoàn thành, bất kể kết quả giải quyết vụ án như thế nào đều không có ý nghĩa đến việc định tội đối với người phạm tội.

Mặt chủ quan của tội phạm

Tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc được thực hiện do lỗi cố ý (cố ý trực tiếp), tức là người phạm tội nhận thức rõ hành vi thêm, bớt, sửa đổi, đánh tráo, hủy, làm hư hỏng các tài liệu, vật chứng của vụ án hoặc bằng các thủ đoạn khác nhằm làm sai lệch nội dung hồ sơ vụ án của mình là trái pháp luật, thấy trước hậu quả của mình và do đó mong muốn hậu quả xảy ra.

Hình phạt đối với tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc

Khung hình phạt cơ bản đối với người phạm tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc là bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

Trường hợp phạm tội thuộc một trong các trường hợp nêu tại Khoản 2 Điều 375 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, sẽ bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp tại Khoản 3 Điều 375 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm.

Ngoài ra, Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Ls Nguyễn Bích Phượng – Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198

Nhìn nhận dưới góc độ pháp lý

Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định: Hành vi làm sai lệch hồ sơ vụ án mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội danh này. Tuy nhiên, trên thực tiễn, trong nhiều lĩnh vực các ngành Công an, Tòa án hoặc Thi hành án dân sự đã xảy nhiều trường hợp làm sai lệch hồ sơ đối với những vụ việc đang xác minh làm rõ ban đầu, là tiền đề để kết luận có sự việc phạm tội hay không nhưng đã bị sự tác động một cách có ý thức của con người vì những động cơ, mục đích khác nhau làm sai lệch nội dung vụ việc dẫn đến tình trạng bỏ lọt tội phạm hoặc làm oan người vô tội. Chính vì vậy việc quy định thêm hành vi “làm sai lệch hồ sơ vụ việc” để điều chỉnh hành vi vi phạm pháp luật này là hoàn toàn hợp lý.

Tuy nhiên, tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc là một trong những tội thuộc tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp, chủ thể phạm tội là người tiến hành tố tụng, có quyền nhân danh nhà nước chính vì vậy việc phát hiện và điều tra thường gặp nhiều khó khăn bởi những chủ thể này nắm rõ pháp luật tố tụng nên biết cách che giấu hành vi của mình. Ngoài ra, đây là hành vi phạm tội với lỗi cố ý nên việc do nghiệp vụ còn non yếu hay vì lý do khách quan gây thất lạc, sai lệch hồ sơ giấy tờ thì không phải cấu thành nên tội này.

Ls Nguyễn Bích Phượng - Công ty Luật TNHH Everest - Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198 sưu tầm, tổng hợp.

Xem thêm:

• Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật TNHH Everest
• Tội ra bản án trái pháp luật: Hình phạt và trách nhiệm bồi thường?
• Bình luận tội sản xuất, buôn bán hàng giả theo Bộ luật hình sự năm 2015

Khuyến nghị của công ty Luật TNHH Everest

1. Bài viết trong lĩnh vực pháp luật được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 19006198, E-mail: info@everest.net.vn.