Các biện pháp tư pháp quy định trong Bộ luật Hình sự là những biện pháp cưỡng chế của Nhà nước được các cơ quan tiến hành tố tụng áp dụng đối với người phạm tội hoặc người thực hiện hành vi nguy hiểm.
Để có đáp án nhanh nhất trong lĩnh vực pháp luật trên, gọi Tổng đài tư vấn pháp luật (24/7): 1900 6198
Các biện pháp tư pháp là gì ?
Các biện pháp tư pháp là các biện pháp hình sự được áp dụng đối với người phạm tội, có tác dụng hỗ trợ hoặc thay thế hình phạt
Ngoài hình phạt, các biện pháp tư pháp thể hiện chính sách hình sự của nhà nước, các biện pháp tư pháp có tính chất hỗ trợ trừng phạt trong trường hợp phải chăm sóc cơ bản và toàn diện người phạm tội. Hành vi nguy hiểm cho xã hội, thể hiện sự công minh của pháp luật, đồng thời loại bỏ điều kiện phạm tội, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Trong một số trường hợp nhất định, ví dụ người mắc bệnh tâm thần mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi thì các biện pháp tư pháp nhằm loại trừ hành vi nguy hiểm cho xã hội và là biểu hiện cụ thể của nguyên tắc nhân đạo.
Công lý được áp dụng đối với những người có hành vi nguy hiểm cho xã hội xâm hại đến lợi ích của nhà nước, lợi ích tập thể và lợi ích hợp pháp của công dân trong xã hội, không ngoài mục đích giáo dục, cải tạo. Họ và ngăn ngừa sự suy giảm lợi ích có thể xảy ra trong tương lai. Với suy nghĩ này, việc nâng cao nhận thức và áp dụng đúng các biện pháp tư pháp là rất quan trọng. thể hiện chính sách hình sự của nhà nước đi vào cuộc sống, bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. trả lại, sửa chữa hoặc thay thế tài sản; buộc xin lỗi công khai và bắt buộc chữa bệnh.
Đặc điểm của biện pháp tư pháp
(i) Biện pháp tư pháp là biện pháp cưỡng chế về hình sự của Nhà nước ít nghiêm khắc hơn hình phạt.
(ii) Biện pháp tư pháp được áp dụng cho chính cá nhân cụ thể thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội.
(iii) Biện pháp tư pháp nhằm hạn chế quyền, tự do của người thực hiện tội phạm
(iv) Được áp dụng đối với tất cả các giai đoạn tố tụng
(v) Theo nguyên tắc pháp chế, nguyên tắc công bằng, tôn trọng danh dự, nhân phẩm của con người.
Các biện pháp tư pháp đối với người phạm tội hiện nay
Tịch thu vật, tiền trực tiếp phạm tội
Tịch thu vật, tiền trực tiếp phạm tội là việc thu nộp vật, tiền vào ngân sách nhà nước hoặc tiêu hủy (Điều 47 Bộ luật Hình sự năm 2015) . (Đã thay đổi, bổ sung năm 2017)
Các vật dụng bị tịch thu gồm: công cụ, phương tiện phạm tội; Đồ vật và tiền thu được thông qua việc thực hiện các hành vi phạm tội hoặc thông qua việc mua, bán và trao đổi những thứ này; tiền thu lợi bất chính từ việc thực hiện các hành vi phạm tội;
Vật nhà nước cấm cất giữ, phân phát như ma tuý, hàng giả, văn hoá phẩm hư hỏng ...
Vật, tiền bị chiếm đoạt, sử dụng trái pháp luật thì không tịch thu mà trả lại cho chủ sở hữu, tài sản hoặc người quản lý hợp pháp. Đồ vật, tiền bạc là tài sản của người khác chỉ có thể bị tịch thu nếu người phạm tội có lỗi trong việc thực hiện hành vi phạm tội.
Trong thực tiễn thường xuyên xảy ra phạm pháp, góp phần cải tạo, giáo dục tội phạm, phòng chống tội phạm, ổn định và đảm bảo trật tự xã hội.
Trả hàng, bồi thường, bồi thường thiệt hại
Trả lại hàng, bồi thường, bồi thường thiệt hại là biện pháp tư pháp buộc người phạm tội phải trả lại hàng hoặc bồi thường thiệt hại về vật chất cho người bị hại (Điều 48 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Để khôi phục lại tình trạng tài sản như trước khi phạm tội, Bộ luật Hình sự quy định người gây án phải trả lại tài sản. cho chủ sở hữu hoặc quản trị viên hợp pháp. Nếu làm hư hỏng tài sản này thì phải sửa chữa, nếu không hoàn trả được vì lý do mất mát, thất lạc hoặc không trả lại được thì phải bồi thường thiệt hại cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp.
Buộc công khai xin lỗi
Buộc công khai xin lỗi là biện pháp tư pháp buộc người phạm tội chính thức, công khai nhận lỗi của mình về hành vi phạm tội và xin loi người bị hại (Điều 48 bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Trong trường hợp gây thiệt hại về tinh thần như gây thiệt hại đến danh dự, nhân phẩm... toà án buộc người phạm tội phải công khai xin lỗi người bị hại và phải bồi thường về vật chất những thiệt hại về tinh thần đã gây ra cho họ.
Chữa bệnh bắt buộc
Chữa bệnh là biện pháp tư pháp buộc người có hành vi nguy hiểm cho xã hội phải đến cơ sở điều trị chuyên khoa tâm thần hoặc bệnh khác (Điều 49 Bộ luật hình sự).
Không để người tâm thần hoặc các bệnh khác gây rối loạn tâm thần gây nguy hại cho xã hội. Đồng thời, biện pháp này cũng là một biểu hiện cụ thể của lòng nhân đạo.
Bắt buộc chữa bệnh áp dụng đối với:
Cá nhân thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội mà đang mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác làm mất ý thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình; Người phạm tội, mặc dù bị trừng phạt, nhưng đã mắc bệnh trước khi bị kết án, do đó anh ta mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
Người đang chấp hành án mắc bệnh làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình. Thời gian phải chữa bệnh được trừ vào thời hạn chấp hành án phạt tù.
Buộc xin lỗi công khai
Buộc xin lỗi công khai là biện pháp tư pháp buộc người phạm tội phải chính thức, công khai nhận tội và xin lỗi người bị hại (Điều 48 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017)
Những thiệt hại như Thiệt hại. danh dự, nhân phẩm ... tòa buộc người gây án phải xin lỗi công khai người bị hại và bồi thường vật chất.
Chữa bệnh bắt buộc
Chữa bệnh là biện pháp tư pháp buộc người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội phải đến cơ sở điều trị chuyên khoa tâm thần hoặc bệnh khác (Điều 49 Bộ luật hình sự).
Không để người tâm thần hoặc các bệnh khác gây rối loạn tâm thần gây nguy hại cho xã hội. Đồng thời, biện pháp này cũng là biểu hiện cụ thể của lòng nhân đạo. Chữa bệnh bắt buộc áp dụng đối với: người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội mà đang mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
Người phạm tội, mặc dù bị trừng phạt, nhưng đã mắc bệnh trước khi bị kết án, do đó anh ta mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình; Người đang chấp hành án mắc bệnh làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình. Thời gian phải chữa bệnh được trừ vào thời hạn chấp hành án phạt tù.
So sánh các biện pháp tư pháp với hình phạt?
Điểm giống nhau
Đều là là biện pháp cưỡng chế được quy định trong Bộ luật Hình sự do chủ thể có thẩm quyền áp dụng đối với những người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội.
Nếu bạn còn chưa rõ về hình phạt, hãy tham khảo ngay tại: Các loại hình phạt trong bộ luật hình sự 2015
Điểm khác nhau
| Hình phạt | Biện pháp tư pháp |
Khái niệm | Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước được quy định trong Bộ luật hình sự, do Tòa án quyết định áp dụng đối với người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích của người, pháp nhân thương mại đó.Điều 30 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) | Biện pháp tư pháp là biện pháp cưỡng chế nhà nước được quy định trong Bộ luật hình sự, do cơ quan tiến hành tố tụng áp dụng đối với người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội nhằm hỗ trợ hoặc thay thế hình phạt.Điều 46 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) |
Hình thức áp dụng | Hình phạt bao gồm hình phạt hình phạt đối với người phạm tội và hình phạt đối với pháp nhân thương mại phạm tội* Các hình phạt đối với người phạm tội Hình phạt chính bao gồm: - Cảnh cáo;
- Phạt tiền;
- Cải tạo không giam giữ;
- Trục xuất;
- Tù có thời hạn;
- Tù chung thân;
- Tử hình.
Hình phạt bổ sung bao gồm: - Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định;
- Cấm cư trú;
- Quản chế;
- Tước một số quyền công dân;
- Tịch thu tài sản;
- Phạt tiền, khi không áp dụng là hình phạt chính;
- Trục xuất, khi không áp dụng là hình phạt chính.
* Các hình phạt đối với pháp nhân thương mại phạm tội Hình phạt chính bao gồm: - Phạt tiền;
- Đình chỉ hoạt động có thời hạn;
- Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
Hình phạt bổ sung bao gồm: - Cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định;
- Cấm huy động vốn;
- Phạt tiền, khi không áp dụng là hình phạt chính.
| Biện pháp tư pháp gồm biện pháp tư pháp đối với người phạm tội và biện pháp tư pháp đối với pháp nhân thương mại phạm tội* Biện pháp tư pháp đối với người phạm tội bao gồm: - Tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm;
- Trả lại tài sản, sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại; buộc công khai xin lỗi;
- Bắt buộc chữa bệnh.
* Biện pháp tư pháp đối với pháp nhân thương mại phạm tội bao gồm: - Tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm;
- Trả lại tài sản, sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại; buộc công khai xin lỗi;
- Khôi phục lại tình trạng ban đầu;
- Thực hiện một số biện pháp nhằm khắc phục, ngăn chặn hậu quả tiếp tục xảy ra.
Có thể bạn quan tâm: Pháp nhân thương mại là gì? |
Mục đích | Hình phạt không chỉ nhằm trừng trị người, pháp nhân thương mại phạm tội mà còn giáo dục họ ý thức tuân theo pháp luật và các quy tắc của cuộc sống, ngăn ngừa họ phạm tội mới; giáo dục người, pháp nhân thương mại khác tôn trọng pháp luật, phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm. | Biện pháp tư pháp không có mục đích tước đoạt mà chỉ nhằm hạn chế quyền tự do của người phạm tội. Trong 1 số trường hợp, các biện pháp tư pháp đóng vai trò thay thế hình phạt loại bỏ nguyên nhân, điều kiện dẫn đến hành vi nguy hiểm cho xã hội và thể hiện nội dung cao cả của nguyên tắc nhân đạo xã hội chủ nghĩa. |
Đối tượng áp dụng | Chỉ có thể áp dụng đối với người có có hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm đã thực hiện gây thiệt hại đến lợi ích của nhà nước, tập thể, lợi ích chính đáng của công dân trong xã hội. | Biện pháp tư pháp áp dụng đối với người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội nhằm hỗ trợ hoặc thay thế hình phạt. |
Hậu quả pháp lý | Người phạm tội bị tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích và phải mang án tích trong thời hạn nhất định theo quy định của pháp luật. | Người phạm tội bị áp dụng biện pháp tư pháp chỉ mang án tích khi bị áp dụng hình phạt. Trường hợp người phạm tội được miễn hình phạt nhưng bị áp dụng biện pháp tư pháp thì không phải mang án tích. |
Thẩm quyền áp dụng | Do tòa án áp dụng. | Do Tòa án hoặc cơ quan tiến hành tố tụng khác áp dụng tùy thuộc vào giai đoạn tiến hành tố tụng, mà theo đó, chỉ biện pháp tư pháp buộc công khai xin lỗi người bị hại và biện pháp thay thế hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội là do chủ thể duy nhất là tòa án có quyền áp dụng, còn các biện pháp tư pháp khác có thể do Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát hoặc Tòa án áp dụng trong tất cả các giai đoạn của quá trình tố tụng hình sự. |
Thời điểm áp dụng | – Áp dụng trong giai đoạn xét xử. – Hình phạt chính được áp dụng độc lập, hình phạt bổ sung được áp dụng kèm hình phạt chính | Áp dụng trong giai đoạn điều tra, xét xử. |
Cách áp dụng | – Hình phạt chính được áp dụng độc lập – Hình phạt bổ sung được áp dụng kèm hình phạt chính | Trong 1 số trường hợp, các biện pháp tư pháp đóng vai trò thay thế hình phạt loại bỏ nguyên nhân, điều kiện dẫn đến hành vi nguy hiểm cho xã hội và thể hiện nội dung cao cả của nguyên tắc nhân đạo xã hội chủ nghĩa. |
Bạn có thể tìm đọc các bài viết pháp luật về lĩnh vực hình sự khác. Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
- Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.
TVQuản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm