Đại xá là gì? Pháp luật quy định như thế nào về vấn đề đại xá? Cơ quan nào có thẩm quyền về vấn đề này? Ý nghĩa của việc đặc xá tại Việt Nam đối với phạm nhân và toàn xã hội là gì? Công ty Luật TNHH Everest xin giải đáp những thắc mắc trên của bạn đọc và cung cấp thêm nhiều thông tin hữu ích có liên quan đến vấn đề đại xá qua bài viết dưới đây.
Để có đáp án nhanh nhất trong lĩnh vực pháp luật hình sự, gọi Tổng đài tư vấn pháp luật (24/7): 1900 6198
Pháp luật không quy định cụ thể hay đưa ra một khái niệm nào cho việc đại xá. Nhưng trong từ điển tiếng Việt, người ta giải thích khái niệm "đại xá" là một hình thức tha tội cho hàng loạt người phạm tội (không phân biệt họ đã phải chấp hành hình phạt hay chưa, hoặc đã bị truy tố, xét xử hay chưa) do người đại diện cho quyền lực Nhà nước (nguyên thủ quốc gia) hoặc cơ quan quyền lực Nhà nước ban hành.
Theo đó, chúng ta có thể hiểu một cách đơn giản, đại xá cũng là một trong những hình thức pháp lý của hoạt động ân xá, và là một chính sách thể hiện sự khoan hồng của Nhà nước trong đó người được hưởng đại xá sẽ được tha bổng (tha tội hoàn toàn) đối với một số loại tội phạm nhất định do cơ quan Nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành và quyết định nhân dịp các sự kiện đặc biệt quan trọng mang tính quốc gia.
(i) Về mặt bản chất: Đại xá là một chính sách khoan hồng của Nhà nước ta, trong đó sẽ không thực hiện truy cứu trách nhiệm hình sự, tha tội hoàn toàn hoặc miễn, giảm hình phạt đối với một số loại tội phạm hoặc nhiều người phạm tội nhất định mà không phân biệt là họ đang trong quá trình chấp nhận hình phạt, đã bị truy tố hoặc xét xử hay chưa.
(ii) Đối tượng áp dụng: là những người phạm tội trong tất cả giai đoạn tố tụng (điều tra, truy tố, xét xử) hoặc đang trong quá trình thi hành án.
(iii) Điều kiện áp dụng: áp dụng trong các sự kiện trọng đại mang tính quốc gia, những dịp quan trọng trong đời sống chính trị quốc gia.
(iv) Phạm vi áp dụng: áp dụng trên phương diện rộng, người có hàng loạt hành vi phạm tội hoặc người phạm tội theo điều kiện nhất định.
(v) Hậu quả pháp lý: việc đại xá thể hiện sự khoan hồng, mang bản chất tha tội hoàn toàn cho phạm nhân phạm tội nên những người được hưởng chế độ đại xá sẽ được chuyển từ người có tội thành người không có tội, nên đương nhiên sẽ không có án tích ghi trên lý lịch tư pháp. Và họ sẽ trở thành những công dân bình thường sau khi đã được đại xá.
Tìm hiểu thêm: quy định của pháp luật về ân xá
Quyết định đại xá thường được đưa ra trong các phiên họp Quốc hội để các đại biểu xem xét và thống nhất ý kiến với nhau. Điều 70 Hiến pháp 2013 đã quy định cụ thể như sau:
"Quốc hội có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
[…] 11. Quyết định đại xá;
12. Quy định hàm, cấp trong lực lượng vũ trang nhân dân, hàm, cấp ngoại giao và những hàm, cấp nhà nước khác; quy định huân chương, huy chương và danh hiệu vinh dự nhà nước;
13. Quyết định vấn đề chiến tranh và hòa bình; quy định về tình trạng khẩn cấp, các biện pháp đặc biệt khác bảo đảm quốc phòng và an ninh quốc gia;
14. Quyết định chính sách cơ bản về đối ngoại; phê chuẩn, quyết định gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực của điều ước quốc tế liên quan đến chiến tranh, hòa bình, chủ quyền quốc gia, tư cách thành viên của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại các tổ chức quốc tế và khu vực quan trọng, các điều ước quốc tế về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân và điều ước quốc tế khác trái với luật, nghị quyết của Quốc hội;
15. Quyết định trưng cầu ý dân”.
Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng Quốc hội là cơ quan có thẩm quyền cao nhất trong việc quyết định đại xá cho các phạm nhân phạm tội.
Mặc dù đặc xá và đại xá đều là hình thức ân xá, giảm thiểu tội trạng của Nhà nước đối với các phạm nhân phạm tội nhưng giữa hai hình thức này cũng có sự khác nhau. Cụ thể như sau:
(i) Về bản chất:
Đặc xá là việc tha, miễn hoặc giảm nhẹ hình phạt cho một số loại hình tội phạm hoặc một loạt người phạm pháp nhất định đã hoặc chưa bị truy tố, xét xử hay thi hành án hình sự.
Đặc xá là việc miễn toàn bộ hoặc giảm một phần hình phạt, giảm nhẹ hình phạt, kể cả miễn trách nhiệm hình sự hay xoá án đối với một hoặc một số người nhất định đang trong thời gian thi hành án khi họ lập được công lớn hay trong trường hợp đã quá già yếu, mắc bệnh hiểm nghèo,...
(ii) Thời gian thực hiện:
Đặc xá thì có phần thường xuyên hơn, thường là vào những dịp ngày lễ lớn của đất nước như ngày Quốc khánh, ngày Giải phóng miền Nam, tết Nguyên đán,...
Đại xá là vào những dịp quan trọng trong đời sống chính trị của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.
(iii) Thẩm quyền thực hiện:
Đặc xá do Chủ tịch nước ban hành.
Đại xá do Quốc hội quyết định.
(iv) Hậu quả pháp lý:
Người được đặc xá sẽ được miễn chấp hành hình phạt còn lại nhưng không được xoá án tích ngay, đồng nghĩa với việc vẫn sẽ có tiền án, tiền sự ghi trong lý lịch tư pháp.
Người được đại xá sẽ là một công dân bình thường, xem như không có tội và cũng sẽ không lưu lại án tích trong lý lịch tư pháp.
Tìm hiểu thêm: đặc xá theo quy định pháp luật hiện hành
Như chúng ta đã biết, trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, ông cha ta vẫn luôn lấy nhân nghĩa làm trọng, "đánh kẻ chạy đi, không ai nỡ đánh người quay lại" đã trở thành một đạo lý, một phương châm đối nhân xử thế đáng quý của người Việt Nam. Phát huy truyền thống nhân đạo đó của dân tộc, với chính sách khoan hồng - đại xá, ân xá, đặc xá của Đảng ta, không biết đã có bao nhiêu phạm nhân đã được hoàn lương, trở về hoà nhập với cộng đồng, trở thành những con người lương thiện hơn và sống có ích cho gia đình, xã hội.
Bên cạnh đó, những người được ân xá sẽ được Nhà nước hỗ trợ tìm việc làm, giúp đỡ trong việc tái hoà nhập với cộng đồng, gia đình, để họ không quá mặc cảm, tự ti về bản thân. Hành động này cũng mang ý nghĩa nhân văn to lớn, giúp hạn chế việc những người đã được ân xá đó lại đi vào những con đường sai trái như trước đây.
Từ đó chúng ta có thể nói rằng, đặc xá là một hành động mang ý nghĩa xã hội và nhân đạo cao cả.
Xem thêm thông tin chi tiết về pháp luật hình sự Tại đây!
TVQuản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm